REPowerEU Plan: στο επίκεντρο η επιτάχυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ

Γιάννης Λαϊνάς
Senior Advisor, Τομέας Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών, ΣΕΒ  

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 27 Μαΐου 2022

Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης “REPowerEU Plan” για την εξασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας και ασφάλειας της ΕΕ που δημοσιεύθηκε στις 18 Μαΐου 2022, περιλήφθηκε ένα νέο «πακέτο μέτρων» που λειτουργεί συμπληρωματικά με την συνολικότερη πολιτική για την ενέργεια και το κλίμα και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (πακέτο fit for 55, ευρωπαϊκός κλιματικός νόμος, στρατηγική για τις υπεράκτιες ΑΠΕ, Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης κλπ.) θέτοντας, ωστόσο, ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους για την πράσινη μετάβαση.

Περαιτέρω, προβλέπεται μαζική κλιμάκωση των έργων ΑΠΕ, με την Επιτροπή να προτείνει πλέον αύξηση του πρωταρχικού στόχου για το 2030 για τις ΑΠΕ από το 40 % στο 45 %. Για να επιτευχθεί ο νέος στόχος, περιλήφθηκαν πρωτοβουλίες που εστιάζουν ιδίως στα ζητήματα αδειοδότησης και χωροθέτησης ΑΠΕ καθώς και στη διαμόρφωση στρατηγικής για τις «νέες τεχνολογίες». Μεταξύ των μέτρων περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

• Νεότερη πρόταση στοχευμένης τροποποίησης της Οδηγίας 2018/2001 για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας προκειμένου να θεσπιστεί με οριζόντιο τρόπο σε όλα τα κράτη-μέλη ότι οι δραστηριότητες ΑΠΕ αποτελούν δραστηριότητες υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος και να εισαχθούν νεότερες υποχρεώσεις αναφορικά με το ενδεδειγμένο-σύγχρονο μοντέλο χωροθέτησης (σημειώνεται ότι οι συγκεκριμένες αλλαγές προωθούνται παράλληλα με τις προτεινόμενες αλλαγές Οδηγίας 2018/2001 στο πλαίσιο του Fit for 55).Περαιτέρω, πλέον προβλέπεται ότι, μεταξύ άλλων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν ειδικές «περιοχές πρώτης επιλογής» για την εγκατάσταση ΑΠΕ (renewables go-to areas), στις οποίες θα εφαρμόζουν συντομευμένες και απλουστευμένες διαδικασίες αδειοδότησης (με ενιαία στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση).
  Για να συνεισφέρει στον γρήγορο εντοπισμό των εν λόγω περιοχών, η Επιτροπή δήλωσε ότι θα καθιστά διαθέσιμα σύνολα δεδομένων για τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές στο πλαίσιο του εργαλείου ψηφιακής χαρτογράφησης γεωγραφικών δεδομένων που σχετίζονται με την ενέργεια, τη βιομηχανία και τις υποδομές.Για πρώτη φορά η ΕΕ διατυπώνει σε θεσμικό κείμενο πολιτική απομάκρυνσης από το -έως τώρα- μοντέλο χωροθέτησης των εγκαταστάσεων ΑΠΕ βάσει «ζωνών αποκλεισμού» και στροφής στο μοντέλο των «περιοχών πρώτης επιλογής ΑΠΕ» (θαλάσσιων/χερσαίων) στις οποίες θα πρέπει να ισχύουν ταχείς αδειοδοτικές διαδικασίες (μέγιστης διάρκειας 1 έτους), διακριτές σε σχέση με τις λοιπές περιοχές.
• Σύσταση της Επιτροπής της 18.5.2022 σχετικά με την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ΑΠΕ και διευκόλυνση των συμφωνιών αγοράς ενέργειας, με λεπτομερείς αναφορές στις υποχρεώσεις των κρατών (θέσπιση θαλάσσιας χωροταξίας, ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων -regulatory sandboxes- για πειραματικές εγκαταστάσεις, διευκόλυνση συνδέσεων με το ηλεκτρικό δίκτυο, πλαίσιο διαβουλεύσεων κλπ.).
• Διακριτή στρατηγική για την ηλιακή ενέργεια, για τον διπλασιασμό της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος έως το 2025 και την εγκατάσταση 600 GW έως το 2030 (μεταξύ άλλων γίνεται αναφορά σε ειδικά μέτρα πχ. πολλαπλή χρήση του χώρου-agrivoltaics, πρωτοβουλία ηλιακών στεγών με σταδιακή θέσπιση νομικής υποχρέωσης εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών σε νέα δημόσια και εμπορικά κτίρια και νέα κτίρια κατοικίας κλπ.).
• Σχέδιο δράσης για το βιομεθάνιο και για την επιτάχυνση της αγοράς του πράσινου υδρογόνου όπου μεταξύ άλλων περιγράφεται μία νέα βιομηχανική εταιρική σχέση για το βιομεθάνιο και οικονομικά κίνητρα για την αύξηση της παραγωγής μέσω της κοινής γεωργικής πολιτικής καθώς και προβλέψεις για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και την αντικατάσταση του φυσικού αερίου, του γαιάνθρακα και του πετρελαίου σε δύσκολα απανθρακοποιήσιμες βιομηχανίες και τομείς μεταφορών.

Τέλος, στο πλαίσιο του REPower EU περιλαμβάνονται και προτάσεις τροποποιήσεων του κανονισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να ενσωματωθούν νεότερες προβλέψεις στα υφιστάμενα σχέδια ανάκαμψης των κρατών-μελών, μία Ανακοίνωση σχετική με την εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς και διάφορα μέτρα για τον καθορισμό μίας εξωτερικής ενεργειακής στρατηγικής της ΕΕ.