Στόχοι, προκλήσεις, ευκαιρίες έως το 2030
Άρθρο Δρ. Γιώργου Ξηρογιάννη, Αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή ΣΕΒ, στη Ναυτεμπορική
«Το μέλλον δεν είναι δώρο. Είναι επίτευγμα» Γουίλιαμ Μπλέικ
Ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας επέδειξε αξιοσημείωτη ευελιξία και ανθεκτικότητα μέσα στις συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής και υγειονομικής αβεβαιότητας. Παρά τις αντιξοότητες, η συμμετοχή των logistics συνεχίζει περίπου στο 10% του ΑΕΠ, με την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία να προσεγγίζει τα €11 δισ. συμβάλλοντας καταλυτικά στη ανάπτυξη της οικονομίας.
Την τελευταία δεκαετία, η Δημόσια Διοίκηση, με τη συνδρομή του ΣΕΒ, της EEL και άλλων κλαδικών φορέων, προώθησε σημαντικές πρωτοβουλίες για τη θεσμική ωρίμανση και την οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο Ν.4302/2014 αποτέλεσε ένα εμβληματικό νομοθέτημα θέσπισης κανόνων για την αδειοδοτική διαδικασία και τη λειτουργία των logistics. Παράλληλα, έθεσε τις βάσεις για το μέλλον της Εφοδιαστικής, με την θεσμοθέτηση των εμπορευματικών πάρκων εθνικής εμβέλειας και των αστικών κέντρων ενοποίησης εμπορευμάτων.
Από τότε ακολούθησαν πολλά θετικά βήματα, ειδικά στην ανάπτυξη υποδομών για την διευκόλυνση του μεταφορικού εμπορευματικού έργου. Το κεντρικό οδικό δίκτυο της χώρας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Ο ΟΛΠ κατέχει πλέον ηγετική θέση στη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως. Ιδιαίτερα θετική είναι επίσης η πρόσφατη δρομολόγηση του προγράμματος ύψους €4 δισ., για τη σιδηροδρομική σύνδεση λιμένων και την αναβάθμιση της διασυνοριακής σύνδεσης με τις γειτονικές χώρες.
Παρά την αναμφισβήτητη πρόοδο, παραμένουν εκκρεμότητες, που περιορίζουν το ακόμα μεγαλύτερο οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου. Ο ΣΕΒ έχει έγκαιρα εντοπίσει αυτούς τους κρίσιμους παράγοντες και προωθεί διαχρονικά τρεις στόχους για την εφοδιαστική αλυσίδα του 2030.
1ος στόχος η ανταγωνιστικότητα
Πρώτος στόχος παραμένει η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εθνικών logistics. Ο ΣΕΒ εργάζεται συστηματικά για την άρση των ρυθμιστικών εμποδίων που επιβαρύνουν τη λειτουργία του κλάδου, αλλά και την ενσωμάτωση ευρωπαϊκών προδιαγραφών στην αδειοδότηση για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών της μεταποίησης και του εμπορίου.
Η εκπλήρωση του στόχου αυτού αποτελεί υψηλή προτεραιότητα του κλάδου. Η απλοποίηση της αδειοδότησης μπορεί να επιτευχθεί μέσα από (α) την κωδικοποίηση και ενοποίηση της κατακερματισμένης νομοθεσίας (β) την προώθηση ψηφιοποιημένων διαδικασιών αδειοδότησης με διασύνδεση των ηλεκτρονικών μητρώων, μείωση των δικαιολογητικών, αφαίρεση των περιττών σταδίων και την παροχή ηλεκτρονικής πληροφόρησης στις επιχειρήσεις (γ) τη χρήση σύγχρονων περιβαλλοντικών κριτηρίων όπως οι πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις (δ) την υιοθέτηση όρων δόμησης και χρήσεων γης αντίστοιχους με την υπόλοιπη ΕΕ.
Επιπλέον, βασική πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος είναι η ψηφιοποίηση όλου του κυκλώματος εφοδιασμού. Η επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού έχει ως αφετηρία την ενσωμάτωση σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών στην παραγωγική λειτουργία όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το IoT, τα ευφυή συστήματα μεταφορών (ITS), οι εφαρμογές σε δίκτυα 5G, η επαυξημένη πραγματικότητα. Κρίσιμο ρόλο σε αυτή την επενδυτική κινητοποίηση αναμένεται να διαδραματίσει η επερχόμενη ενεργοποίηση του αναπτυξιακού νόμου, του ταμείου ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ.
Ταυτόχρονα, σημαντική προτεραιότητα αποτελεί η ψηφιοποίηση των εγγράφων σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής. Αφορά τόσο στην υλοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής όσο και στην ηλεκτρονική παρακολούθηση των διακινήσεων φορτίων, όπως έχει ήδη ξεκινήσει από την ΑΑΔΕ.
2ος στόχος οι υποδομές
Δεύτερος στόχος είναι η δημιουργία σύγχρονων μεταφορικών υποδομών με έμφαση στη διατροπικότητα και στην απανθρακοποίηση. Ο ΣΕΒ υποστηρίζει σταθερά την ενίσχυση των συνδυασμένων μεταφορών, την επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου στις βιομηχανικές και εμπορευματικές περιοχές αλλά και την προετοιμασία της χώρας για την έγκαιρη ενσωμάτωση των πράσινων μορφών ενέργειας.
Ειδικά για την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης και της υδρογονοκίνησης, καθώς και η ενίσχυση των πράσινων υπηρεσιών last mile αποκτούν ιδιαίτερη σημασία.
3ος στόχος οι διεθνείς αγορές
Τρίτος στόχος του ΣΕΒ για την ανάπτυξη των logistics είναι η προσέλκυση διεθνούς φορτίου στην Ελλάδα. Η επιλογή αυτή ξεπερνά την απλή αύξηση όγκου του διερχόμενου φορτίου και επεκτείνεται στην παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας εντός ελληνικού εδάφους όπως η συναρμολόγηση, η διαλογή, και η ελαφρά μεταποίηση.
Η ταχεία ολοκλήρωση των εμπορευματικών πάρκων εθνικής εμβέλειας και η αξιοποίηση των λιμανιών είναι δυο χαρακτηριστικές προϋποθέσεις που θα στηρίξουν την ανάπτυξη υπηρεσιών logistics μεγάλης κλίμακας. Η έναρξη της εξέχουσας ιδιωτικής επένδυσης στο Θριάσιο δείχνει το δρόμο μιας και αναμένεται να έχει σημαντικά οφέλη στην οικονομία σε μικρό χρονικό διάστημα. Ανάλογη επίπτωση αναμένεται από την μετατροπή των λιμανιών σε εμπορευματικές πύλες, αλλά οι διαδικασίες παραχώρησης είναι ακόμα σε εξέλιξη.
Τέλος, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τη σημασία της ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
