Τα βιώσιμα επαγγέλματα του μέλλοντος

Άρθρο κ. Δημήτρη Βέργαδου, Διευθυντή Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης του ΣΕΒ, στην Εφημερίδα των Συντακτών

Μια έννοια που τελευταία έχει κυριολεκτικά «εισβάλει» στο δημόσιο διάλογο και που αντιπροσωπεύει ίσως την πιο σοβαρή μακροπρόθεσμη πλανητικού επιπέδου απειλή, είναι η κλιματική κρίση. Η εμπειρία και του φετινού καλοκαιριού, με τις ειδήσεις να πληθαίνουν για το τι συμβαίνει στους πόλους, τις πρωτοφανείς ξηρασίες, πυρκαγιές και πλημύρες, και γενικότερα την κλιματική αστάθεια και περιβαλλοντική υποβάθμιση, κτυπά ένα ακόμη ηχηρό καμπανάκι. Η ανάγκη να «κάνουμε ότι χρειαστεί» για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος όσον αφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, οδήγησε την Ευρώπη στην υιοθέτηση μιας φιλόδοξης ατζέντας βιώσιμης ανάπτυξης, που συνιστά η «πράσινη συμφωνία». Με στόχο η γηραιά ήπειρος να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050. Η Ευρώπη, με την ήπια ισχύ της, φιλοδοξεί να σπρώξει την πράσινη μετάβαση συνολικά, παρόλο που η συμβολή της παγκοσμίως στις εκπομπές ρύπων δεν ξεπερνά το 10%. Η ελληνική επιχειρηματικότητα στηρίζει την πράσινη συμφωνία, αναγνωρίζει τις σημαντικές ευκαιρίες που εμφανίζονται και τονίζει την ανάγκη στήριξης της μετάβασης. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές βιομηχανίες μείωσαν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά 29% μεταξύ 1990 και 2018, ποσοστό που υπερβαίνει τη συνολική μείωση των εκπομπών του βιομηχανικού κλάδου της Ε.Ε. (-22%) για το ίδιο διάστημα.

Η δημιουργία μιας νέας πράσινης οικονομίας η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα.

Για τον ΣΕΒ η δημιουργία μιας νέας πράσινης οικονομίας, που θα είναι ταυτόχρονα ανταγωνιστική και βιώσιμη, αποτελεί σήμερα αναγκαιότητα και αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας. Ο στόχος για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050 διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο, θέτοντας επίσης φιλόδοξους στόχους σε άμεσα συνδεόμενα ζητήματα, όπως η κυκλική οικονομία, η ενέργεια, η ενεργειακή αποδοτικότητα, η βιοποικιλότητα. Στο νέο αυτό τοπίο, που διαμορφώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι επιχειρήσεις καλούνται να καινοτομήσουν και να ανταποκριθούν σε νέες απαιτήσεις και πρότυπα, που είτε τα θέτουν οι προμηθευτές τους είτε τα επιβάλλει πλέον το ρυθμιστικό πλαίσιο, επενδύοντας σε νέα προϊόντα, σε νέες παραγωγικές διεργασίες, αναλαμβάνοντας την ίδια στιγμή το υψηλό ρίσκο των επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων στην αναζήτηση νέων αγορών.

Το νέο τοπίο της πράσινης απασχόλησης: νέες προκλήσεις και ευκαιρίες.

Οι παραπάνω εξελίξεις αυτονόητα αλλάζουν και το τοπίο της απασχόλησης. Σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΣΕΒ, οι αλλαγές θα είναι τόσο ποσοτικές, με π.χ. αύξηση θέσεων εργασίας σε ορισμένους κλάδους και μείωση σε άλλους, όσο και ποιοτικές με τη δημιουργία νέων «πράσινων» επαγγελμάτων, το μετασχηματισμό άλλων, και την προσθήκη νέων αρμοδιοτήτων και καθηκόντων γύρω από την βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος. Η προώθηση της κυκλικής οικονομίας, η διάδοση της ηλεκτροκίνησης, η ανακαίνιση του κτιριακός αποθέματος και τα βιώσιμα κτίρια, η πρόοδος στην απολιγνιτοποίηση, και η επέκταση των ΑΠΕ, αποτελούν βασικούς «drivers» για τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και επαγγελμάτων.

Ειδικότερα, ως προς το αντικείμενο των πράσινων επαγγελμάτων, υπάρχουν διάφορα νέα, με αμιγώς περιβαλλοντικό προφίλ που δημιουργούνται όπως είναι, σύμφωνα με τη μελέτη του ΣΕΒ:

1 .Ειδικός Αντιρρύπανσης

2. Εξειδικευμένο Στέλεχος Διαχείρισης και Ανακύκλωσης Ειδικών Αποβλήτων (βιομηχανικά κτλ)

3. Υπεύθυνος Παρακολούθησης Υδάτινων Αποδεκτών και Ποιότητας Πόσιμου Νερού

4. Σύμβουλος Βιομηχανικής Συμβίωσης σε θέματα Περιβάλλοντος

5. Οικονομολόγος του Περιβάλλοντος

6. Ειδικός στον Περιβαλλοντικό Έλεγχο και Πιστοποίηση

7. Επαγγέλματα Εφαρμογών στον Τομέα του Περιβάλλοντος

8. Νομικός Περιβαλλοντικών Θεμάτων

9. Εξειδικευμένο Στέλεχος σε Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

10. Τεχνικός Φωτοβολταϊκών Συστημάτων

11. Εξειδικευμένο Στέλεχος σε θέματα Προστασίας Περιβάλλοντος

12. Εξειδικευμένο Στέλεχος σε θέματα Εξοικονόμησης Ενέργειας

13. Εξειδικευμένο Στέλεχος στο Βιοκλιματικό Σχεδιασμό & Κτιριακές Εφαρμογές

14. Τεχνικός Αιολικών Συστημάτων

15. Εξειδικευμένο Στέλεχος Περιβαλλοντικής Προστασίας – Ανακύκλωσης Δομικών Προϊόντων

16. Μηχανικός Κατασκευών με έμφαση στη Διαχείριση Ενέργειας

17. Στέλεχος Προώθησης και Πώλησης Ενεργειακά Οικονομικών Δομικών Προϊόντων, (Green Marketing)

18. Αρχιτέκτονας Βιοκλιματικής Δόμησης

19. Εξειδικευμένο Στέλεχος Περιβαλλοντικής Προστασίας – Ανακύκλωσης Προϊόντων Μετάλλου.

Ωστόσο, η πράσινη μετάβαση κυρίως θα επηρεάσει και θα μετασχηματίσει υφιστάμενα επαγγέλματα, αναδεικνύοντας την ανάγκη για νέες, πράσινες, δεξιότητες των εργαζομένων. Επίσης, όπως αναδεικνύεται από σχετικές μελέτες του EuroFound (2019), οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν σε αναδυόμενους «πράσινους» τομείς υπολογίζεται πως, έστω και οριακά, θα είναι περισσότερες από αυτές που θα χαθούν σε τομείς που θα μετασχηματιστούν λόγω αναγκών προσαρμογής στα νέα επίπεδα περιβαλλοντικών απαιτήσεων. Η μεγάλη πρόκληση που δημιουργείται δεν αφορά τόσο στα απόλυτα επίπεδα απασχόλησης αλλά στη διασφάλιση της επιτυχούς προσαρμογής των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτήν τη νέα οικονομική πραγματικότητα. Η προσαρμογή αυτή περιπλέκεται από το τριπλό χάσμα (γεωγραφικό, χρονικό, δεξιοτήτων) που υπάρχει ανάμεσα στις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται και αυτές που χάνονται. Για αυτό και η γεφύρωση αυτού του τριπλού χάσματος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την πραγματοποίηση μιας δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτικής ως προς τη χρήση των πόρων. Η διευκόλυνση των επαγγελματικών μεταβάσεων, μέσω επανακατάρτισης (reskilling) και αναβάθμιση των δεξιοτήτων (upskilling) των εργαζομένων, η ενθάρρυνση της γεωγραφικής κινητικότητας και η στήριξη της διαρθρωτικής προσαρμογής των περιοχών και των κλάδων που πλήττονται αποτελούν βασικά συστατικά στοιχεία της επιδιωκόμενης λύσης.

Εν κατακλείδι, ένας νέος «πράσινος» κόσμος αναδύεται και είναι ευθύνη και υποχρέωση να αδράξουμε τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που προκύπτουν, προκειμένου οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι, να αντιληφθούν τη νέα πραγματικότητα και να βγουν ενισχυμένοι μακροπρόθεσμα.