Τι κάνουμε για τις προκλήσεις της νέας εποχής;

Άρθρο κ. Δημήτρη Βέργαδου,  Διευθυντή ΜΜΕ  και Ενημέρωσης ΣΕΒ, στο Σύμβουλος Επιχειρήσεων, στο αφιέρωμα ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 2022 

Η διατήρηση της ανθεκτικότητας και η ενίσχυση ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής βάσης αποτελεί εθνική επιλογή

«Είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς» λέει μια παλιά θιβετιανή, παροιμία. Ενδιαφέροντες καιρούς, δηλαδή με αβεβαιότητες και ανατροπές, που -σε διάφορους βαθμούς- αποτελούν δομικό στοιχείο της Ιστορίας. Έχοντας ζήσει τις τελευταίες δεκαετίες, σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον που χαρακτηριζόταν από αρκετές σταθερές, λησμονήσαμε ότι όπως στη Φύση δεν υπάρχουν ευθείες γραμμές έτσι και η εξέλιξη δεν είναι ποτέ γραμμική. Γι’ αυτό και είναι ενδιαφέρουσα.

Στη σημερινή εποχή ζούμε πάλι σε ενδιαφέροντες καιρούς, που συνθέτουν αυτό που το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) στην έκθεσή του για τους παγκόσμιους κινδύνους του 2023  (Global Risks), χαρακτηρίζει ως «πολυκρίση». Η ελληνικής προέλευσης λέξη «polycrisis», σημαίνει πώς «οι σημερινοί και οι μελλοντικοί κίνδυνοι μπορούν επίσης να αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους για να σχηματίσουν μια «πολυκρίση» – ένα σύμπλεγμα σχετικών παγκόσμιων κινδύνων με σύνθετες επιδράσεις, έτσι ώστε ο συνολικός αντίκτυπος να υπερβαίνει το άθροισμα κάθε μέρους». Σε αυτούς τους κινδύνους-προκλήσεις κατά WEF, περιλαμβάνονται η κρίση της αύξησης του κόστους ζωής -που είναι ο πιο άμεσος και σοβαρός παγκόσμιος κίνδυνος- οι γεωοικονομικοί ανταγωνισμοί, αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις —ενώ η κλιματική αλλαγή και οι κίνδυνοι που συνεπάγονται είναι η μεγαλύτερη μελλοντική απειλή που αντιμετωπίζει ο πλανήτης.  Επιπρόσθετα, αφενός οι δυσλειτουργίες  στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, που εντάθηκαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, και αφετέρου οι διεθνείς διαταρακτικές εξελίξεις στο δημογραφικό, συνιστούν κρίσιμους παράγοντες που θα αναδιαμορφώσουν το διεθνές πλαίσιο. Ακόμη, η κρίση της πανδημίας, έκανε φανερό πως σήμερα ζούμε πλέον σε μια «κβαντική εποχή» -ο σταθερός, γραμμικός, προβλέψιμος και σε αρκετό βαθμό αιτιοκρατικός κόσμος έχει δώσει τη θέση του σε έναν κβαντικό κόσμο: έντονα αλληλένδετο, αβέβαιο, απίστευτα σύνθετο, διαρκώς μεταβαλλόμενο και κατακερματισμένο, και πολύ δύσκολο να κατανοήσουμε.

Σε αυτό το υπέδαφος των διεθνών αβεβαιοτήτων, μόνον ο επιτυχημένος παραγωγικός ψηφιακός μετασχηματισμός και η βιώσιμη συμπεριληπτική ανάπτυξη δημιουργούν ισχυρή αισιοδοξία και προοπτική. Οφείλουμε εδώ να σημειώσουμε ότι η ελληνική οικονομία επέδειξε σημαντική αντοχή, διατηρώντας πρώτιστα την αναπτυξιακή της ορμή. Παρά τις διεθνείς εξελίξεις, οι ελληνικές εξαγωγές ανέπτυξαν ισχυρή δυναμική, με αιχμή τα βιομηχανικά και τεχνολογικά προϊόντα, ενώ η βιομηχανική παραγωγή κινήθηκε στο μεγαλύτερο πρόσφατο διάστημα με αυξητικούς ρυθμούς.

Η διατήρηση της ανθεκτικότητας και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής βάσης αποτελούν εθνική επιλογή. Για αυτό και η επιτυχής αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης -η ένταση της οποίας  δημιουργεί μια πρωτοφανή υπαρξιακή κρίση στις παραγωγικές επιχειρήσεις σε όλη την ΕΕ- είναι απολύτως αναγκαία  Όπως το έθεσαν πρόσφατα  ο ΣΕΒ και οι βιομηχανικές οργανώσεις της χώρας στην κοινή επιστολή τους προς τον Πρωθυπουργό «η αντιμετώπιση της υπαρξιακής απειλής που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση στη βιομηχανία, αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα, ώστε να συνεχιστεί η προσφορά της σε νέες θέσεις απασχόλησης, πρόσθετα δημόσια έσοδα, αύξηση των εξαγωγών και στήριξη των τοπικών κοινωνιών ειδικά στην περιφέρεια». Πέρα όμως από την αντιμετώπιση του μη ανταγωνιστικού κόστους ενέργειας, η διατήρηση της σημαντικής μεταρρυθμιστικής δυναμικής των τελευταίων ετών σε όλα τα μέτωπα είναι επιβεβλημένη.

Να αναστοχαστούμε τις πολιτικές βιομηχανικής ανάπτυξης

Η  νέα χρονιά αποτελεί μια καλή ευκαιρία αναστοχασμού των πολιτικών βιομηχανικής ανάπτυξης. Ο ΣΕΒ αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να αναδείξει όλα τα σημαντικά θέματα που απασχολούν τις παραγωγικές επιχειρήσεις του τόπου μας, με το βλέμμα στο μέλλον. Τα θέματα που θα αποτελέσουν χρήσιμη πρώτη ύλη, για το φετινό βιομηχανικό του συνέδριο, περιλαμβάνουν κρίσιμες επιλογές, όπως είναι:

• Ο επαναπροσδιορισμός των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων με κατεύθυνση τη στρατηγική αυτονομία και η συνακόλουθη πρόκληση για την Ελλάδα να ενδυναμώσει την εγχώρια παραγωγή, προκειμένου να διασυνδεθεί σταθερά με τα ευρωπαϊκά παραγωγικά δίκτυα και συστήματα εφοδιασμού.
• Η συστηματική και εντατική ωρίμανση συνεργασιών με επίκεντρο τη βιομηχανική παραγωγή μεταξύ επιχειρήσεων, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων, χρηματοδοτικών φορέων ως βάση για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
• Η διαρκώς αναβαθμιζόμενη σημασία του ανθρώπινου κεφαλαίου και η ανάγκη για διαρκώς εξελισσόμενες δεξιότητες για την αποτελεσματική συνεργασία της ανθρώπινης με την Τεχνητή Νοημοσύνη.
• Το πώς διαμορφώνεται το νέο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο λόγω της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα και τις αναγκαίες ρυθμιστικές παρεμβάσεις–καταλύτες για την ανάπτυξη πράσινων αγορών.
• Οι προκλήσεις της ενεργειακής κρίσης που δεν πρέπει να μας αποσπάσουν από το στόχο της ενεργειακής μετάβασης και η κρίσιμη προϋπόθεση επιβίωσης: πώς θα διασφαλιστούν ταυτόχρονα η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η ενεργειακή ασφάλεια και η ανταγωνιστικότητα;

Εν κατακλείδι, ζώντας μέσα στις αντιθέσεις και στις αβεβαιότητες επιβάλλεται να είμαστε αισιόδοξοι –γιατί όπως το θέτει ο γνωστός συγγραφέας και διανοητής Άλεκ Ρος: «το μέλλον το γράφουν πάντα οι αισιόδοξοι. Οι υπόλοιποι ακολουθούν…».