Το ψηφιακό μέλλον της εφοδιαστικής – Άρθρο κ. Χρήστου Βασιλάκου, στο περιοδικό Logistics & Management, 3/2/2021

Ο Χρήστος Βασιλάκος, είναι Associate Advisor Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Δικτύων & Περιφερειακής Πολιτικής του ΣΕΒ

H ψηφιακή ωριμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, παρά τα επιταχυνόμενα βήματα των τελευταίων ετών, κατατάσσεται χαμηλά, μόλις στην 25η θέση της Ευρώπης[1].  H ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών στις ελληνικές επιχειρήσεις είναι αργή, με τις επενδύσεις τους να επικεντρώνονται σε παραδοσιακά πληροφοριακά συστήματα (ERP, CRM). Ιδιαίτερα περιορισμένη είναι η αξιοποίηση των εργαλείων Cloud και RFID, η χρήση ηλεκτρονικού εμπορίου και οι πωλήσεις μέσω EDI.

Σε μέτρια επίπεδα κυμαίνονται και οι επιδόσεις ψηφιοποίησης των λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας στη χώρα μας.  Ενδεικτικά, το 53% των επιχειρήσεων εμπορίου/μεταποίησης χρησιμοποιεί υπολογιστικά φύλλα excel για διαχείριση αποθηκευτικών χώρων και μόλις 36% εφαρμογές WMS. Ελαφρώς υψηλότερη είναι η χρήση WMS για τις εταιρίες logistics (61%) που όμως στηρίζονται σε αξιοσημείωτο βαθμό στη λύση του excel (56%)[2].

Η ψηφιακή υστέρηση συρρικνώνει δραστικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων σε μια εποχή όπου η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση εισάγει διεθνώς μια νέα «ψηφιακή» πραγματικότητα, μεταβάλλοντας δραστικά τους κανόνες σχεδιασμού, παραγωγής, αποθήκευσης και διανομής των προϊόντων.

Ειδικότερα, οι προκλήσεις για την εγχώρια εφοδιαστική αλυσίδα είναι καινοφανείς. Οι επιχειρήσεις καλούνται να μετασχηματίσουν άμεσα την παραδοσιακή γραμμική λειτουργία τους σε ένα δυναμικό μοντέλο, όπου όλα τα μέρη, διασυνδεδεμένα ψηφιακά, επικοινωνούν και ανταλλάσσουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο.

Η ψηφιοποίηση προσφέρει πολύτιμες λύσεις σε όλα τα επιμέρους στάδια παροχής υπηρεσιών logistics. Τα σύγχρονα εργαλεία συμβάλουν στην ελάττωση του χρόνου ανταπόκρισης στις παραγγελίες, μειώνουν το κόστος διατήρησης αποθεμάτων, αυτοματοποιούν τις εργασίες στην αποθήκη ελαχιστοποιώντας τα ανθρώπινα λάθη, αυξάνουν την αποδοτικότητα διαχείρισης στόλου διανομής και ικανοποιούν με ταχύτητα και ακρίβεια πολυκαναλικές παραδόσεις. Οι επιχειρήσεις που αγκάλιασαν έγκαιρα τις ψηφιακές τεχνολογίες, καταγράφουν αξιοσημείωτα οφέλη με την μορφή αυξημένης ορατότητας, βέλτιστης κατανομής πόρων, απρόσκοπτης διασύνδεσης με πελάτες και μεγαλύτερης ευελιξίας στην αντιμετώπιση αναπάντεχων γεγονότων.

Οι έκτακτες συνθήκες της πανδημίας επιβεβαίωσαν με κατηγορηματικό τρόπο ότι η ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι μονόδρομος. Δεν είναι τυχαίο, ότι oι εταιρίες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες της υγειονομικής κρίσης διαθέτουν ξεπερασμένα πληροφοριακά συστήματα, ελλιπείς τεχνολογικές υποδομές και υποανάπτυκτες ψηφιακές διαδικασίες.

Για την αναβάθμιση της ψηφιακής ωριμότητας του οικοσυστήματος της εφοδιαστικής αλυσίδας και την ομαλή μετάβαση στην εποχή Logistics 4.0, είναι απαραίτητες οι επενδύσεις σε:

Ψηφιακές τεχνολογίες «εντός επιχείρησης» που περιλαμβάνουν: συστήματα αυτοματισμού (ERP, WMS, MES) πλήρως διασυνδεδεμένα τόσο μεταξύ τους όσο και με μηχανήματα, σένσορες συλλογής δεδομένων – αναγνώρισης αντικειμένων, συστήματα Real Time Location και RFID για δυνατότητα εντοπισμού αντικειμένων, συσκευές & έξυπνα μηχανήματα που ενσωματώνουν τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ robots / cobots, αυτόνομα οχήματα).

Ψηφιακές τεχνολογίες διασύνδεσης που αφορούν: λύσεις μεταφοράς δεδομένων για παρακολούθηση στόλου μέσω ΙοΤ και διασύνδεσή με ψηφιακές πλατφόρμες, λύσεις Blockchain για ασφαλή και αξιόπιστη ανταλλαγή πληροφορίας κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Απώτερος στόχος είναι η ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας τόσο σε επίπεδο πληροφοριών στο κύκλωμα εφοδιασμού όσο και στην ηλεκτρονική παρακολούθηση διακίνησης φορτίων.

Πέραν των επενδύσεων σε τεχνολογικά εργαλεία, κρίσιμες παρεμβάσεις για την επιτάχυνση και διευκόλυνση της ψηφιοποίησης των ελληνικών logistics αποτελούν:

H διαμόρφωση κατάλληλου ρυθμιστικού περιβάλλοντος. Απαιτούνται ευρύτερες πρωτοβουλίες για την ταχεία κωδικοποίηση της νομοθεσίας με έμφαση στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων καθώς και τη συμμόρφωση του Δημόσιου με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων σε θέματα ασφάλειας, διαφάνειας και νομιμότητας της χρήσης δεδομένων. Πιο επίκαιρη, από ποτέ, καθίσταται η ανάγκη θεσμικής ενίσχυσης του πλαισίου κυβερνοασφάλειας και φερεγγυότητας των ηλεκτρονικών καταστημάτων.

Η ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού με κατάλληλα ψηφιακά εφόδια. Στο πλαίσιο αυτό,  προκρίνεται η ενδυνάμωση του θεσμού της «μαθητείας» για διασύνδεση αγοράς εργασίας-πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και η χρηματοδότηση διδακτορικών διατριβών σε θέματα Logistics 4.0. Κομβικής σημασίας είναι επίσης η ανάπτυξη της δια βίου μάθησης και επανεκπαίδευσης στους τομείς πληροφορικής & ψηφιακών τεχνολογιών.

Η ανάπτυξη σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών υποδομών. Υπό αυτό το πρίσμα, απαιτούνται παρεμβάσεις διευκόλυνσης και επιδότησης εγκατάστασης καλωδίωσης εντός κτιρίων για FTTH καθώς και ανάπτυξης του θεσμικού πλαισίου για την ταχύτερη χορήγηση αδειών διέλευσης.

Τα δίκτυα 5G προβάλλουν ως ένα αρκετά υποσχόμενο εργαλείο χάρη στις δυνατότητες ταχείας, αξιόπιστης ανταλλαγής μεγάλου όγκου πληροφοριών και διασύνδεσης  ψηφιακών συστημάτων σε πραγματικό χρόνο.  Η αποδοτική αξιοποίηση της τεχνολογίας 5G από τα παραγωγικά οικοσυστήματα της χώρας προϋποθέτει όμως αρκετά βήματα προς υλοποίηση. Μεταξύ άλλων, χρειάζονται υψηλές επενδύσεις για την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών, ενημέρωση του κοινού για τις δυνατότητες των δικτύων 5G και θεμελίωση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ  χρηστών, integrators εφαρμογών  και παρόχων υπηρεσιών 5G. Τέλος, αναγκαία είναι η ενδυνάμωση του θεσμικού πλαισίου για επίλυση πρακτικών θεμάτων (εγκατάσταση κεραιών 5G (small cells)) και εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες.

Το μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι ψηφιακό. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις διαχρονικές ανάγκες του κλάδου σε θέματα όπως:

• Ολοκλήρωση των σχεδιαζόμενων πάρκων εθνικής εμβέλειας για παροχή υπηρεσιών logistics μεγάλης κλίμακας.
• Οργάνωση των άτυπων συγκεντρώσεων και διευθέτηση ζητημάτων πολεοδομικής συγκρότησης.
• Ανάπτυξη των πολυτροπικών μεταφορών με αναβάθμιση των συνδέσεων επιχειρηματικών πάρκων, εμπορικών λιμένων τόσο οδικά όσο και σιδηροδρομικά.
• Ευρεία αξιοποίηση πράσινων πρακτικών στη λειτουργία της Εφοδιαστικής.
• Προσέλκυση διεθνούς φορτίου – Δημιουργία Οργανισμού Προώθησης Ελληνικών Logistics.