Τρία βήματα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό

Άρθρο Δρ. Γιώργου Ξηρογιάννη, Αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή ΣΕΒ, στο Βήμα της Κυριακής

Ο σχεδιασμός του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ έφερε εκ νέου στο προσκήνιο την ανάγκη ταχύτερου ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, ειδικά των μεσαίων και μικρότερων (ΜμΕ). Τα δυο προγράμματα αναμένεται να επιδοτήσουν τις ψηφιακές επενδύσεις και τη ψηφιακή καινοτομία με σημαντικούς πόρους. Όμως, είναι οι επιχειρήσεις έτοιμες να καινοτομήσουν προχωρώντας σε ευρύ μετασχηματισμό της λειτουργίας τους με προηγμένα ψηφιακά εργαλεία;

Η αναβάθμιση της τεχνολογικής ωριμότητας των επιχειρήσεων αποτελεί αναμφίβολα μεγάλη πρόκληση. Η πρόκληση όμως δεν αφορά τον όγκο των επενδύσεων αλλά το είδος. Παρά τον αξιοσημείωτο όγκο τεχνολογικών επενδύσεων (12η θέση στην ΕΕ), η Ελλάδα καθυστερεί σημαντικά τη μετάβαση της στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση.

Δυο είναι οι κύριες αιτίες της υστέρησης. Πρώτον, οι τεχνολογικές επενδύσεις συνεχίζουν να εστιάζουν σε συστήματα παρωχημένων δυνατοτήτων. Ενδεικτικά, μόλις το 3% των επιχειρήσεων επενδύει σε συστήματα τεχνητής νοημοσύνης έναντι 45% στις υπόλοιπες προηγμένες χώρες. Δεύτερον, ακόμα και όταν οι επιχειρήσεις προμηθεύονται σύγχρονες τεχνολογίες, τις υπο-αξιοποιούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα συστήματα ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων (data analytics). Παρότι η προμήθεια τους είναι διαδεδομένη (12η θέση στην ΕΕ), μόλις το 39% των επιχειρήσεων έχουν διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αξιοποιούν τα συστήματα αυτά. Ανάλογες πρακτικές παρατηρούνται στη διαχείριση στόλου οχημάτων, στο ψηφιακό marketing, στις ηλεκτρονικές πωλήσεις, στην εξυπηρέτηση του πελάτη.

Κάθε ρεαλιστική προσέγγιση χρηματοδότησης του ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να λάβει υπόψη τις ανάγκες των ελληνικών ΜμΕ. Μπορεί ορισμένες επιχειρήσεις να είναι έτοιμες για το ψηφιακό άλμα και την καινοτομία, όμως αρκετές παραμένουν σε οικονομική δυστοκία και δυσκολεύονται να καλύψουν τις βασικές τεχνολογικές ανάγκες τους. Επίσης, σχεδόν το σύνολο των επιχειρήσεων καλείται να μετασχηματίσει διαδικασίες και οργάνωση ως προϋπόθεση μετάβασης στην 4η ψηφιακή εποχή.

Η ψηφιακή σύγκλιση των ελληνικών επιχειρήσεων με τις αντίστοιχες στην ΕΕ σίγουρα παραμένει κεντρική επιδίωξη. Όμως ο μετασχηματισμός πρέπει να προσφέρει επιλογές, ανάλογα με τις ανάγκες. Συνεπώς, η μετάβαση στην ψηφιακή μετάβαση περνάει από τρία στάδια:

1. Αναβάθμιση των βασικών ψηφιακών συστημάτων, με νέα εργαλεία διοίκησης, ηλεκτρονικού εμπορίου, ψηφιακής εξυπηρέτησης των πελατών, διασύνδεσης με προμηθευτές, διαχείρισης αποθηκών, ηλεκτρονικών πληρωμών, αξιοποίησης cloud.

2. Εξελιγμένος και ψηφιακά ελεγχόμενος εξοπλισμός παραγωγής, για την αναβάθμιση των γραμμών παραγωγής με ρομποτικούς αυτοματισμούς, τη ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, την προληπτική συντήρηση μηχανημάτων.

3. Συστήματα αιχμής και υψηλής καινοτομίας, με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, Blockchain, Big data, IoT, εικονικής πραγματικότητας, digital twins.

Η αναβάθμιση των τεχνικών και ψηφιακών δεξιοτήτων είναι προϋπόθεση και των τριών σταδίων. Όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα του παρατηρητηρίου ψηφιακού μετασχηματισμού του ΣΕΒ, το 85% των θέσεων εργασίας του 2030 δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα, ενώ 4 στα 10 σημερινά επαγγέλματα θα αλλάξουν περιεχόμενο εξαιτίας του αυτοματισμού. Τέλος, η εστίαση του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ στην εγχώρια κατασκευή καινοτόμων ψηφιακών συστημάτων θα δώσει σημαντικές αναπτυξιακές ευκαιρίες. Πέρα από την προφανή συνεισφορά στην οικονομία, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας για απόφοιτους τεχνολογικής κατεύθυνσης ώστε να αντιστραφεί το brain drain.