Βιώσιμο ασφαλιστικό τριών πυλώνων

Άρθρο κ. Χρήστου Α. Ιωάννου,  Διευθυντή τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ, στα Νέα 

Στην ΕΕ συνεχίζονται και το 2022-2023 οι μεταρρυθμίσεις των ασφαλιστικών συστημάτων τριών πυλώνων. Το ασφαλιστικό και οι συντάξεις αποτελούν μεγάλο κεφάλαιο για το μέλλον του κοινωνικού κράτους στην ΕΕ. Κι ακόμη περισσότερο στην Ελλάδα. Η οποία αντιμετωπίζει μεγαλύτερες προκλήσεις από τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ, λόγω της ταχύτερης γήρανσης και της δημογραφικής συρρίκνωσης την τρέχουσα και τις επόμενες δεκαετίες. Που σημαίνει ότι μικρότερο κομμάτι του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό θα πρέπει να συντηρεί ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού.

Το εθνικό ασφαλιστικό σύστημα για να είναι βιώσιμο και να παρέχει επαρκείς συντάξεις πρέπει να βασίζεται και στους τρεις πυλώνες. Συνεπώς χρειάζεται η επέκταση και η ανάπτυξή του στον 2^ο και 3^ο πυλώνα, για την ευστάθειά του και την επάρκεια  των συντάξεων. Γι αυτό η μεταρρύθμιση του 2^ου πυλώνα των επαγγελματικών ταμείων πρέπει να επιταχυνθεί. Αναπτύσσοντας τα επαγγελματικά ταμεία, επιχειρήσεις, όμιλοι, κλάδοι, και  επαγγέλματα μπορούν να δείξουν την συμπληρωματική οδό για τους πολίτες.  Αυτό που φέρνουν μαζί τους τα επαγγελματικά ταμεία, είναι η θετική κοινωνική προσέγγιση της αποταμίευσης και των επενδύσεων. Που είναι προϋπόθεση για να αντιμετωπισθούν βασικές διαρθρωτικές ανισορροπίες στην ελληνική οικονομία: η σχέση επενδύσεων/ΑΕΠ (έχουμε χαμηλές επενδύσεις) και η σχέση  αποταμίευσης/εισοδήματος (έχουμε χαμηλές -ενίοτε κι αρνητικές-  αποταμιεύσεις).

Τα επαγγελματικά ταμεία είναι απτά παραδείγματα θετικής αλλαγής. Τα 27 επαγγελματικά ταμεία (με το καλό να γίνουν 33 στους επόμενους μήνες) προς το παρόν έρχονται κυρίως από μεγάλες σύγχρονες επιχειρήσεις και ομίλους του σύγχρονου παραγωγικού τομέα της οικονομίας, εκεί που ήδη παράγεται ανάπτυξη, εισόδημα, καλύτερες θέσεις εργασίας. Και από τους υποστηρικτικούς τομείς που συνδέονται με τους παραγωγικούς τομείς των διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών. Και από νησίδες επενδυτικής λογικής επαγγελμάτων του δημοσίου τομέα. Τα περιθώρια ανάπτυξης του 2^ου πυλώνα θα βελτιωθούν με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις: δυνατότητα δημιουργίας πολυεργοδοτικών ταμείων,  ενιαία και αποτελεσματική εποπτεία (τώρα υπάγονται σε 3 εποπτικές αρχές), σταθερό φορολογικό πλαίσιο,  και απογραφειοκρατικοποίηση της έγκρισης τους (αναμονές 2-4 ετών όταν τα διασυνοριακά έχουν όριο 4,5 μηνών). Τα περιθώρια θα βελτιωθούν με την μείωση του υψηλού μη μισθολογικού κόστους της εργασίας στην Ελλάδα, των  υψηλών ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν εργοδότες επιχειρήσεις και εργαζόμενοι.  Παρά τις πρόσφατες μειώσεις την τριετία 2019-2022, το άθροισμα εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη  στην Ελλάδα είναι το δέκατο υψηλότερο στις χώρες της Ε.Ε. (36.7%) και κατά 10,6 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το μέσο όρο των ανεπτυγμένων οικονομιών του ΟΟΣΑ.

Η ελληνική κοινωνία καλείται, ενισχύοντας την εγχώρια παραγωγή, την ανταγωνιστική βιομηχανία, τις επιχειρήσεις καινοτομίας και τεχνολογίας.  να ανατρέψει τον εγκλωβισμό της την περασμένη δεκαετία  ως οικονομία  περιορισμένης παραγωγικής βάσης, χαμηλής προστιθέμενης αξίας, χαμηλής απασχόλησης, χαμηλών ειδικοτήτων και δεξιοτήτων, και χαμηλών μισθών. Για να το πράξει χρειάζεται το κατάλληλο ανθρώπινο κεφάλαιο, ανταμείβοντας το, μεταξύ άλλων, και με τα κατάλληλα  ασφαλιστικά εργαλεία του 2^ου (και του 3^ου) πυλώνα. Χρειάζεται τους νέους της, προσφέροντάς τους, μεταξύ άλλων, ασφαλιστικές επιλογές τριών πυλώνων.