Οι επιπτώσεις των ευρωπαϊκών πολιτικών για το κλίμα στην ελληνική βιομηχανία και την απασχόληση

• Η διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της κλιματικής μετάβασης ζητούμενο για την παραγωγική οικονομία.
• Οι 5 βασικές θέσεις για την αντιμετώπιση του κινδύνου «διαρροής άνθρακα».

Με κεντρικό μήνυμα την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με όρους προάσπισης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκε σήμερα (Τετάρτη 9 Μαρτίου 2022) η ψηφιακή εκδήλωση του Συμβουλίου του ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, με τίτλο: «Κλιματικοί στόχοι και διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων». Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα ευρήματα σχετικής μελέτης του ΙΟΒΕ και τοποθετήθηκαν εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας, καθώς και ευρωβουλευτές της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημοσίας Υγείας και Τροφίμων (ENVI), που συμμετέχουν στη διαβούλευση της Ε.Ε. επί της δέσμης μέτρων «Fit for 55», με την οποία η Ε.Ε. φιλοδοξεί να πετύχει τους νέους κλιματικούς στόχους.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Γενικός Διευθυντής, κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου υπενθυμίζοντας ότι η Ε.Ε., έθεσε πρώτη τους στόχους για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, σε σύγκριση με το 1990 και ότι η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία έχει τη στήριξη των επιχειρήσεων, οι οποίες επενδύουν συστηματικά στη μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος, σε σύγκριση με ανταγωνιστές εκτός Ε.Ε. Ζητούμενο, τόνισε, παραμένει το ρυθμιστικό πλαίσιο να διασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού στις παγκόσμιες αγορές, ώστε να ελεγχθεί αποτελεσματικά ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα», δηλαδή της μεταφοράς επενδύσεων σε χώρες εκτός Ε.Ε. χωρίς ανάλογους κλιματικούς στόχους, λόγω υψηλού κλιματικού κόστους.

Τα ευρήματα της μελέτης με τίτλο: «Επιπτώσεις της αναθεωρημένης ευρωπαϊκής πολιτικής για το Κλίμα στην ελληνική βιομηχανία και οικονομία» παρουσίασαν ο  Καθηγητής Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ και ο κ. Γιώργος Μανιάτης, Υπεύθυνος Κλαδικών Μελετών ΙΟΒΕ.  Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης ο κίνδυνος της «διαρροής άνθρακα» για τη χώρα μας,  είναι ιδιαίτερα σημαντικός και αφορά κλάδους που παράγουν το 27% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) της μεταποίησης, ενώ απασχολούν περίπου 57 χιλ. εργαζόμενους (16% της συνολικής απασχόλησης στη μεταποίηση). Πρόκειται για κλάδους με έντονη εξωστρέφεια, υψηλή ένταση κεφαλαίου και υψηλή παραγωγικότητα εργασίας –χαρακτηριστικά που αποτελούν άλλωστε ζητούμενο για το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα της Ελλάδας και την επίτευξη του στόχου για αύξηση του μεριδίου της βιομηχανίας στο 15% του ΑΕΠ το 2030. Η εξωστρέφεια των κλάδων αυτών είναι πολλαπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ από το 2010 συνεισφέρουν σταθερά πάνω από το 40% στις ελληνικές εξαγωγές αγαθών, με το μεγαλύτερο μέρος τους να κατευθύνεται σε χώρες εκτός Ε.Ε.

Για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, με ταυτόχρονη προστασία της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, το Συμβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη αναγνωρίζει ως απαραίτητες 5 βασικές θέσεις:

1. Εφαρμογή του προτεινόμενου Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα ως συμπληρωματικού και όχι ως εναλλακτικού μέτρου της δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων, στο πλαίσιο λειτουργίας του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών
2. Επιστροφή του επιπλέον κόστους άνθρακα που επιβαρύνονται οι παραγωγοί εντός Ε.Ε. για τις εξαγωγές σε τρίτες χώρες
3. Διατήρηση της αντιστάθμισης του κόστους έμμεσων εκπομπών. Οι έμμεσες εκπομπές θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα μόνο όταν το κόστος τους θα έχει περιοριστεί σημαντικά, ως αποτέλεσμα αυξημένου ποσοστού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
4. Θωράκιση του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα ώστε να προστατεύονται οι ευρωπαϊκές εταιρείες από πρακτικές παράκαμψής του, όπως π.χ. μέσω εισαγωγών μόνο από συγκεκριμένες μονάδες παραγωγής χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος ή μέσω εισαγωγών ημικατεργασμένων προϊόντων.
5. Θέσπιση μέτρων χρηματοδοτικής στήριξης για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών και διασφάλιση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση από την αγορά.

Στην εκδήλωση χαιρετισμό απηύθυνε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, ενώ στο πάνελ συζήτησης συμμετείχαν  ο κ. Γιώργος Ζερβός, Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείου Συνοχής, Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων,  ο κ. Πέτρος Βαρελίδης, Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η κα. Μαρία Σπυράκη, Μέλος Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημοσίας Υγείας και Τροφίμων (ENVI), Μέλος Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας και Συμπρόεδρος του Κοινοβουλευτικού Intergroup για την Κλιματική Αλλαγή, τη Βιοποικιλότητα και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και ο κ. Πέτρος Κόκκαλης, Ευρωβουλευτής Περιβάλλοντος, Δημοσίας Υγείας και Τροφίμων και ο κ. Ανδρέας Σιάμισιης, Πρόεδρος, του Συμβουλίου  ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Η Ευρωβουλευτής κ. Μαρία Σπυράκη, σημείωσε ότι «Με τη μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) και την πρόταση για τον Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει δραστικά μέτρα για τον περιορισμό του ανθρακικού αποτυπώματος της βιομηχανίας. Είναι θετικό ότι στο ETS συμμετέχουν όλοι οι κλάδοι και η ναυτιλία. Το διεθνές περιβάλλον μεταβάλλεται ραγδαία και η Ένωση καλείται να διασφαλίσει την ενεργειακή της αυτονομία, δίχως να ρισκάρει την ανταγωνιστικότητά της. Για το σκοπό αυτό, ο “ξαφνικός θάνατος” των δωρεάν δικαιωμάτων δεν μπορεί να είναι αποδεκτός. Θα κινδυνεύσουν επενδύσεις, θέσεις εργασίας και θα υπονομευθεί η επόμενη ημέρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Ο Ευρωβουλευτής κ. Πέτρος Κόκκαλης, τόνισε ότι «H δημιουργία ενός μηχανισμού άνθρακα στα σύνορα της Ένωσης θα ενισχύσει την αξιοπιστία και την νομιμότητα της, στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία των θέσεων εργασίας και της βιομηχανίας της. Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία που δημιουργείται  με τη σύνδεση μεταξύ της πραγματικής προστασίας του κλίματος, της καταπολέμησης του αθέμιτου ανταγωνισμού και του ντάμπινγκ για το κλίμα, και της βιομηχανικής  καινοτομίας χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτή η δυναμική μπορεί να συμβάλει στην επαναβιομηχάνιση της Ευρώπης και στη δημιουργία  θέσεων εργασίας του αύριο».

Τέλος, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, κ. Ανδρέας Σιάμισιης,  σημείωσε ότι «Η έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης απαιτεί να υπάρχει ισορροπία και ρεαλισμός στις πολιτικές που ακολουθούνται από την Ευρώπη.  Είναι σαφές ότι η προτεραιότητα καθορίζεται από την κλιματική αλλαγή, αλλά η μη σωστά μελετημένη και εφαρμοσμένη πολιτική, θα οδηγήσει όχι μόνο σε μεταφορά της βιομηχανικής βάσης και οικονομικής ανάπτυξης σε χώρες εκτός ΕΕ, αλλά πολύ πιθανόν και σε ταυτόχρονη αύξηση των εκπομπών ρύπων για το ίδιο προϊόν σε παγκόσμια κλίμακα»

Τη διαδικτυακή εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος κ. Χρύσα Λιάγγου.