Ενημερωτικό σημείωμα για το Βιομηχανικό Συνέδριο ΣΕΒ

«Σχέδιο και Τομές για το μέλλον των δυνατοτήτων μας»

 Σημεία από την ομιλία, Ευθύμιου Ο. Βιδάλη, Προέδρου της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ

• Για εμάς στον ΣΕΒ, η βιομηχανία βρίσκεται στον πυρήνα του DNA μας και δουλεύουμε ώστε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο η συνεισφορά της στο ΑΕΠ, στην απασχόληση, στις εξαγωγές, την καινοτομία. Και μαζί, να αξιοποιηθεί και η απαράμιλλη πολλαπλασιαστική επιρροή και οφέλη στην οικονομία – σχεδόν ένα προς τρία.
• Στόχος του συνεδρίου είναι να αναδείξουμε και τις προκλήσεις και τις προοπτικές για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία στο δρόμο για το 2030. Από την ενεργειακή κρίση και τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, την πράσινη μετάβαση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μέχρι τη νέα σχέση ανθρώπων – τεχνολογίας, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τα παραγωγικά οικοσυστήματα, μέχρι την προσέλκυση ταλέντων και τον επαναπροσδιορισμό της εργασίας, η ελληνική βιομηχανία εισέρχεται σε μία νέα εποχή,όπου επιτακτικές προκλήσεις αναζητούν πειστικές και συγκροτημένες απαντήσεις.
• Η Ελλάδα, σήμερα, μπορεί να χτίσει ένα νέο μέλλον, πιο παραγωγικό και βιώσιμο, όχι λόγω απειλών, αλλά λόγω των ευκαιριών που παρουσιάζονται. Η πρόκληση είναι η συστηματική ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγής και των δικτύων της, σε τομείς όπου μπορούμε να χτίσουμε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αλλά και σε τομείς στους οποίους η Ευρώπη επιδιώκει τη στρατηγική της αυτονομία.

Βασικά σημεία από τις συζητήσεις στα πάνελ του Βιομηχανικού Συνεδρίου

1. Από την παγκοσμιοποίηση στη στρατηγική αυτονομία: Οι γεωπολιτικές, κλιματικές, τεχνολογικές εξελίξεις αλλάζουν τον κόσμο, και δημιουργούν την ανάγκη επανεξέτασης των προτεραιοτήτων. Η Ευρώπη καλείται να τις επαναπροσδιορίσει, τόσο ως αντίδραση σε πρωτοβουλίες όπως το IRA των ΗΠΑ, όσο και στην κατεύθυνση της στρατηγικής αυτονομίας.
2. Η Βιομηχανία το 2030: Η πρόκληση για την Ελλάδα είναι η συστηματική ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγής, και η διασύνδεσή της με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά και παγκόσμια δίκτυα εφοδιασμού.
3. Ο άνθρωπος στο επίκεντρο: Στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, η ανάγκη τεχνολογικών γνώσεων και δεξιοτήτων συμβαδίζει με την άρση αγκυλώσεων στην εργασία. Η επένδυση στη διαρκή εξέλιξη του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διασύνδεση της ανθρώπινης με την τεχνητή νοημοσύνη, την προσωπική ανάπτυξη των εργαζομένων, την απελευθέρωση της δημιουργικότητας τους, αλλά και τη μεγέθυνση της επιχειρηματικής αξίας.
4. Ενεργειακή κρίση: Οι προκλήσεις της ενεργειακής κρίσης δεν πρέπει να μας αποκλίνουν από τον στόχο της ενεργειακής μετάβασης. Ο σχεδιασμός για την αντιμετώπισή τους είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας. Παραμένει, όμως, κρίσιμη προϋπόθεση το πώς θα διασφαλιστούν η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η ενεργειακή ασφάλεια και η ανταγωνιστικότητα.
5. Ενίσχυση και επέκταση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και των νέων διασυνδέσεων, μέσω των οποίων θα μπορέσει η Ελλάδα να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Δημιουργία επαρκών ενεργειακών δικτύων για την αξιοποίηση των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία.
6. Θωράκιση των πλέον ευαίσθητων βιομηχανικών οικοσυστημάτων σε ζωτικούς τομείς όπως η υγεία, η ενέργεια, η αμυντική βιομηχανία, οι μεταφορές, το διάστημα και τα ψηφιακά συστήματα.
7. Ενίσχυση των Βιομηχανικών συμμαχιών. Τα τελευταία 2 χρόνια, έχουν συσταθεί Βιομηχανικές Συμμαχίες για: α) τον κλάδο των Φωτοβολταϊκών, β) τους Επεξεργαστές και τις Τεχνολογίες Ημιαγωγών και  γ) τα Βιομηχανικά δεδομένα και τις Υποδομές παρυφών και Υπολογιστικού Νέφους.
8. Υλοποίηση των Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (ΣΕΚΕΕ) σε βιομηχανικές στρατηγικές αλυσίδες αξίας (Μπαταρίες, Μικροηλεκτρονική, Τεχνολογίες – Συστήματα Υδρογόνου). Τα ΣΕΚΕΕ αποτελούν πολύτιμα εργαλεία βιομηχανικής στρατηγικής, με στόχο την ανάπτυξη διασυνοριακών έργων μεγάλης κλίμακας για την αντιμετώπιση σημαντικών αδυναμιών της αγοράς σε επιλεγμένους στρατηγικούς τομείς. Εστιάζουν στην Έρευνα & Ανάπτυξη, διευκολύνουν την τεχνολογική καινοτομία και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας.
9. Προώθηση ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών όπως: α) Ο Κανονισμός για τη Βιομηχανία των Μηδενικών Καθαρών Εκπομπών (Net Zero Industry Act). Στοχεύει μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων και της δημιουργίας ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας της Ευρώπης για τεχνολογίες που υποστηρίζουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών αερίων. β) ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (Critical Raw Materials Act) με στόχο τη διασφάλιση του βιώσιμου εφοδιασμού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με κρίσιμες πρώτες ύλες και τη μείωση των εξαρτήσεων εισαγωγών από τρίτες χώρες.
10. Βελτίωση της λειτουργίας της Ενιαίας Κοινής Αγοράς για τα μέλη κράτη. Μεγαλύτερη ευελιξία στους κανόνες κρατικών ενισχύσεων για στρατηγικούς τομείς.

Σημεία από ομιλία Δρ. Γιώργου Ξηρογιάννη, Γενικού Διευθυντή ΣΕΒ

• Πάνω απ’ όλα, η βιομηχανία είναι οι άνθρωποί  της. Δημιούργησε 117.000 νέες θέσεις εργασίας, με άνοδο >30%, τη μεγαλύτερη στην ΕΕ. Σε σχέση με τους υπόλοιπους κλάδους, προσφέρει 32% υψηλότερες μέσες αμοιβές, διαφορά που είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη, ξεπερνώντας ακόμα και χώρες όπως η Δανία. Δίνει εργασία υψηλής εξειδίκευσης σε 3.500 ερευνητές έναντι 1.900 το 2011.
• Μετά το 2010, έχει επενδύσει συνολικά €38 δις σε εξοπλισμό, συγκεντρώνοντας μάλιστα το 25% των επενδύσεων εν μέσω δημοσιονομικής κρίσης. Επίσης, αποτελεί ελκυστικό επενδυτικό προορισμό για ξένα κεφάλαια. Ωστόσο, η αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής παραμένει στοίχημα. Επενδύσεις σε τεχνολογία γίνονται. Όμως, εστιάζουν σε συστήματα προηγούμενης γενιάς. Ενδεικτικά, τεχνολογίες ΤΝ χρησιμοποιεί μόλις το 2,6%, έναντι 8% στην ΕΕ.
• Η πράσινη στροφή φαίνεται από τη μείωση των εκπομπών επικίνδυνων αερίων, με τις ποσότητες αυτές να έχουν μειωθεί >40%. Σήμερα, πάνω από το 60% της εγκατεστημένης ισχύος, προέρχεται από μονάδες ΑΠΕ. Ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη. Πρέπει όμως να κάνουμε μεγαλύτερη πρόοδο στην κυκλική χρήση υλικών. Πρέπει να βελτιώσουμε το ποσοστό κυκλικής χρήσης, που είναι σήμερα στο 5,4%.
• Ο βιομηχανία είναι αντιμέτωπη με το αναπτυξιακό κίνδυνο της ποσοτικής και ποιοτικής έλλειψης εργαζομένων.
  • Υπάρχει ξεκάθαρη ανάγκη να διπλασιάσουμε τον αριθμό των εισακτέων σε σχολές STEM.
  • Η πρακτική άσκηση να ενταχθεί ως υποχρεωτική στα περισσότερα πτυχία STEM.
  • Είναι επιβεβλημένη η επανασύσταση του Τεχνολογικού Τομέα των ΑΕΙ σε συνεργασία με επιχειρήσεις, με προγράμματα τεχνολογικών ειδικοτήτων.​
  • Αναγκαία είναι επίσης η δραστική μετατόπιση των σημερινών οριζόντιων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης σε κατάρτιση για επαγγέλματα που συνδέονται με υπαρκτές κενές θέσεις εργασίας. Την επιλογή αυτή κάνει εδώ και χρόνια η Πορτογαλία, με αποτέλεσμα να έχει διπλάσια απασχόληση νέων στη βιομηχανία σε σχέση με την Ελλάδα
• Πρέπει να ενισχύσουμε την ικανότητα της βιομηχανίας να παράγει ακόμα περισσότερα διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα:
  • Εφαρμογή κριτηρίων απόδοσης και ανακυκλούμενων πόρων. Με απλά λόγια, όσο μεγαλώνει το αναπτυξιακό αποτύπωμα της επένδυσης, τόσο πρέπει να μεγαλώνει η ενίσχυση φτάνοντας μέχρι το μέγιστο όριο της ΕΕ. Την επιλογή αυτή κάνει εδώ και πολλά χρόνια η Πορτογαλία, με αποτέλεσμα 3.000 περισσότερες μεσαίες επιχειρήσεις και περισσότερες βιομηχανικές εξαγωγές
  • Η διαμόρφωση επενδυτικών ζωνών με ειδικό ρυθμιστικό πλαίσιο είναι επίσης μια δοκιμασμένη πρακτική για την επέκταση της βιομηχανίας σε δραστηριότητες όπως ημιαγωγοί, έξυπνα υλικά, βιοτεχνολογίες, πράσινες τεχνολογίες, συστήματα άμυνας και ασφάλειας.
  • Η ολοκλήρωση αλλαγών στην αδειοδότηση και χωροθέτηση, αλλά και η αναβάθμιση των υποδομών σε βιομηχανικές συγκεντρώσεις, σίγουρα έχει θετικές επιπτώσεις.
• Πάταξη της γραφειοκρατίας. Τα εργαλεία ψηφιακής διακυβέρνησης έκαναν μια σημαντική αρχή. Αλλά καλούνται να ψηφιοποιήσουν μια απέραντη γραφειοκρατία. Πλέον κανένας νόμος δεν πρέπει να ψηφίζεται αν προσθέτει στη βιομηχανία περισσότερη γραφειοκρατία από ότι αφαιρεί. Αυτός είναι ο μηχανισμός 1in – 1out που έχει δοκιμαστεί με μεγάλη επιτυχία εντός και εκτός ΕΕ.

Σημεία από παρέμβαση του κ. Σπύρου Θεοδωρόπουλου, Αντιπρόεδρου ΣΕΒ

• Οι αλλαγές είναι τεράστιες: περίπου 69 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν έως το 2027, αλλά, ταυτόχρονα, θα χαθούν 83 εκατομμύρια τρέχουσες θέσεις εργασίας.
• Παγκόσμιοι κίνδυνοι, που αγγίζουν σε μεγάλο βαθμό και την Ελλάδα, είναι η βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη, οι ελλείψεις ανθρώπων και μυαλών, καθώς και ο υψηλός πληθωρισμός.
• Παράλληλα, η Ελλάδα αποκλίνει σε σχέση με την Ευρώπη στα θέματα της οργάνωσης εργασίας και αυτό της δημιουργεί ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε σχέση με τις άλλες ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες.
• Το θέμα των ελλείψεων ανθρώπων με τις κατάλληλες δεξιότητες σχετίζεται ξεκάθαρα με την έλλειψη της αντίστοιχης προσφοράς εργασίας, δεδομένου τού ότι δεν «βγαίνουν» αυτοί οι εργαζόμενοι από όλες τις μορφές εκπαίδευσης. Αλλά και το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό δεν ανακατευθύνεται – μέσω της κατάρτισης – στις ειδικότητες που ζητάει η αγορά.
• Ένα ανταγωνιστικό φορο- ασφαλιστικό πλαίσιο, καθώς και βελτίωση των δομών/ φορέων για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου, είναι ένα σύνολο δράσεων που απαιτεί τη στενή συνεργασία κράτους και επιχειρήσεων ώστε να διαμορφώσουμε μακροπρόθεσμα ανταγωνιστική οικονομία.

Σημεία από την παρέμβαση/συμπεράσματα από τον Δημήτρη Παπαλεξόπουλο Προέδρο ΣΕΒ

• Ο κόσμος αλλάζει αλλά η βιομηχανία παραμένει πυλώνας σταθερότητας. Στην πορεία της ελληνικής Βιομηχανίας 2030 υπάρχουν ευκαιρίες που δεν πρέπει να χαθούν αλλά και μικρές επαναστάσεις που πρέπει να γίνουν τώρα όπως:
• Ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας που αξιοποιεί τεχνολογίες αιχμής, απασχολεί εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό, συνεισφέρει στην αύξηση των εξαγωγών και συμβάλει καθοριστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία.
• Επενδυτική κινητοποίηση μέσα από ειδικά προγράμματα ενθάρρυνσης επενδύσεων μεσαίας και μεγάλης κλίμακας, αποτελεσματικούς μηχανισμούς έγκρισης και αδειοδότησης νέων επενδύσεων, άρση αντικινήτρων στο φορολογικό πλαίσιο και ευθυγράμμιση των φορολογικών πρακτικών με αντίστοιχες ευρωπαϊκές.
• Διεθνή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στην πορεία προς την πράσινη μετάβαση και προσαρμογή της αγοράς ενέργειας για αδιάλειπτη πρόσβαση σε πράσινη ενέργεια σε λογικό κόστος.
• Ενίσχυση των γνώσεων και δεξιοτήτων σε ένα σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, μέσα από τη δημιουργία σύγχρονων δομών για την κάλυψη των αναγκών σε σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογικές ειδικότητες και την εναρμόνιση των ρυθμίσεων στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα με πρακτικές της υπόλοιπης ΕΕ.
• Μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών της νομοθεσίας στη λειτουργία των επιχειρήσεων μέσα από μεγαλύτερη διαλειτουργικότητα συστημάτων της δημόσιας διοίκησης, δραστική απλοποίηση υπηρεσιών και διαδικασιών πριν τη ψηφιοποίηση τους, απλοποίηση της αδειοδότησης εγκαταστάσεων και επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης.
• Η αποτελεσματική διακυβέρνηση όλων των πολιτικών για τη βιομηχανία παραμένει ζητούμενο. Η πολιτική βούληση από μόνη της δεν φτάνει. Χρειαζόμαστε πλέον κάτι δραστικότερο στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης όπως δείχνουν τα περισσότερα παραδείγματα από χώρες της ΕΕ. Η δημιουργία Υπουργείου Βιομηχανίας και Καινοτομίας είναι επιβεβλημένη ώστε να υπάρχει ενιαία διακυβέρνηση και διασύνδεση της βιομηχανικής πολιτικής με τις πολιτικές καινοτομίας και τεχνολογικής ανάπτυξης.