Ομιλία του Προέδρου του ΣΕΒ, κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλου στην εκδήλωση παρουσίασης της μελέτης για την ανάπτυξη της χώρας «Η Ελλάδα 10 χρόνια μπροστά», 5/9/2011, Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»

“Σας καλωσορίζω στην αποψινή εκδήλωση, από την οποία θέλω να πιστεύω ότι θα φύγετε πιο αισιόδοξοι. Με καθαρότερη εικόνα και περισσότερη πίστη στις υπαρκτές δυνατότητες της χώρας μας.  Υπάρχει ωστόσο και μια ευρύτερη προϋπόθεση γι’ αυτό: να αρχίσουμε να κοιτάζουμε μπροστά αντιμετωπίζοντας την κρίση ως πρόσκληση αλλαγής αντί να στρεφόμαστε ολοένα πίσω, σκιαμαχώντας για ένα χθες που έχει οριστικά σαπίσει.  Μια κοινωνία που αναλώνεται σε μάχες οπισθοφυλακής είναι προκαταβολικά ηττημένη. Πηγαίνει μπροστά μόνο αν διαθέτει ανθρώπους που βλέπουν μπροστά.  Σας καλώ λοιπόν, σήμερα, ν’ αναλογιστούμε όχι αυτά που μας συμβαίνουν, αλλά αυτά που μπορούμε να κάνουμε εμείς να συμβούν.

Όλοι αναγνωρίζουν πια πόσο δύσκολη είναι η συγκυρία, πόσο επισφαλείς οι προοπτικές, πόσο σκληρή η προσπάθεια που απαιτείται.  Εδώ και 18 μήνες, η Ελλάδα παραμένει μετέωρη, με το ένα πόδι στον γκρεμό.  Επιβιώνουμε, πλέον, μόνο με δανεικά.  Αλλά και το ίδιο το ευρωπαϊκό έδαφος αποδεικνύεται σεισμογενές.  Η κρίση χρέους εξαπλώνεται ταχύτατα απειλώντας το ευρώ και δοκιμάζοντας τη συνοχή της ευρωζώνης.  Αποκαλύπτεται τώρα, ότι οι ελληνικές παθογένειες είναι η βαρύτερη και πιο δύσκολα ιάσιμη μορφή της ίδιας ασθένειας που πλήττει πολύ πιο ώριμες ευρωπαϊκές κοινωνίες και πολύ πιο παραγωγικές οικονομίες.

Ωστόσο, αυτή η …συγγενής πραγματικότητα κάνει τα πράγματα δυσκολότερα, όχι ευκολότερα, για την Ελλάδα.  Η οικονομική κρίση κεντρίζει τους εθνικούς εγωισμούς και αδυνατίζει την κοινοτική αλληλεγγύη.  Πέραν αυτού, όμως, υπαγορεύει στις πιο συνειδητές ευρωπαϊκές δυνάμεις δομικές αλλαγές για να μην καταποντιστεί το κοινοτικό εποικοδόμημα.  Μεσοπρόθεσμα, η εγκαθίδρυση μιας πανευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης είναι αναγκαία συνθήκη για να θωρακιστεί η ευρωζώνη, να κερδηθεί το στοίχημα του ευρώ και να ξαναβρεθεί η δυναμική της κοινής ευρωπαϊκής πορείας.

Η πορεία αυτή αναπόφευκτα περνά από την αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, τον περιορισμό της καταναλωτικής ασωτίας, την έμφαση στην πραγματική οικονομία της παραγωγής και του μόχθου, την εξωστρέφεια και την επένδυση, και δεν συνιστά επιλογή –είναι μονόδρομος.

Αυτός είναι ο μόνος δρόμος σωτηρίας και για τη χώρα μας.  Αν εμείς δεν μπορέσουμε ή δεν αντέξουμε να συμπορευθούμε με τον σκληρό Ευρωπαϊκό πυρήνα, νομοτελειακά θα εξωθηθούμε εκτός ευρώ.  Κι αυτό σημαίνει ότι, από τη μία ημέρα στην άλλη, η χώρα μας θα ξανακυλήσει στη δεκαετία του 1950, η ανέχεια θα γίνει καθεστώς, ο λαός μας θα καταδικαστεί στο περιθώριο των φτωχών κρατών.  Θα εκμηδενιστούν όλα τα κεκτημένα των τελευταίων δεκαετιών και οι προοπτικές των επόμενων γενεών. Αυτό είναι το εφιαλτικό σενάριο που πρέπει να αποτρέψουμε.

Για να “χωρέσει” η Ελλάδα στη νέα Ευρώπη που εκκολάπτεται, πρέπει να ολοκληρώσει αταλάντευτα την επώδυνη προσπάθεια αλλαγής στην οποία έχει δεσμευτεί.  Οι αναγκαίες τομές ήταν ήδη εθνική ανάγκη.  Μόνο κατά συνθήκη έχουν σχέση με το Μνημόνιο, την τρόικα, το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα και τους επιμέρους νόμους.  Και, βεβαίως, δεν αποτελούν έξωθεν επιβουλή ή επιβολή.  Στην ουσία, είναι μεταρρυθμίσεις που μονότονα εδώ και πολλά χρόνια αναπαράγονται στα προγράμματα των δύο τουλάχιστον μεγάλων κομμάτων και στις εξαγγελίες των ηγεσιών τους.  Αλλαγές που όλοι έχουμε αναγνωρίσει ότι πρέπει να γίνουν, αλλαγές που διασφαλίζουν πρώτιστα το μέλλον των Ελλήνων πολιτών και όχι τα συμφέροντα των δανειστών μας.  Πληρώνουμε σήμερα το συσσωρευμένο κόστος όλων αυτών που δεν πράξαμε όλα τούτα τα χρόνια –το κόστος των ανατροπών που αμελήσαμε ή δεν τολμήσαμε.  Σήμερα, όμως, απαιτείται συνειδητή και επίπονη προσπάθεια για να μην κατέβουμε από το Ευρωπαϊκό τρένο και υποστούμε τα πολύ χειρότερα.

Η επιβίωσή μας μπορεί να διασφαλιστεί μόνο αν η οικονομία μας περάσει σε νέα μακρά φάση ταχύρρυθμης ανάπτυξης.  Μόνο τότε θα βγούμε από τον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων και του χρέους.  Σ’ αυτό αποβλέπουν οι αναγκαίες αλλαγές –που απαιτούν ισχυρές ηγεσίες και συνειδητούς πολίτες.  Δυστυχώς, στο πολιτικό μας σύστημα, καθώς και σε μεγάλη μερίδα της κοινωνίας μας, έχει επικρατήσει μία αντίληψη φυγοπονίας, μία μοιρολατρική νοοτροπία.  Διόλου τυχαία, οι εταίροι μας, οι διεθνείς οργανισμοί, οι παγκόσμιες αγορές, έχουν προεξοφλήσει για την Ελλάδα μια δεκαετία χαμηλής ανάπτυξης, υψηλής ανεργίας και κοινωνικής δυσπραγίας.  Προδικάζουν πως δεν μπορούμε να αναπτυχθούμε με ρυθμό που να ξεπερνά το 1,5% τον χρόνο.  Μας καταδικάζουν έτσι, προκαταβολικά, στο οικονομικό περιθώριο της Ευρώπης –αν δεν μας εξωθούν στην έξοδο από το ευρώ.  Βλέπουν πως δεν θέλουμε ειλικρινά και δεν προσπαθούμε αρκετά.  Και τούτο διότι θεωρούν ότι δεν υπάρχει η πολιτική βούληση και η κοινωνική βάση στήριξης για να εκσυγχρονιστεί η χώρα.

Στο χέρι μας είναι να διαψεύσουμε τις εγχώριες και διεθνείς Κασσάνδρες –να βγούμε μπροστά ανατρέποντας τα προγνωστικά.  Τα διορατικά λόγια του Παναγιώτη Κονδύλη, γραμμένα το 1991, ηχούν σήμερα δραματικά επίκαιρα: «Ο δρόμος της ανάπτυξης είναι ο δρόμος της συσσώρευσης, της εντατικής εργασίας και της προσωρινής τουλάχιστον (μερικής) στέρησης, ενώ ο δρόμος της (βραχυπρόθεσμης) ευημερίας είναι ο δρόμος του παρασιτισμού και της εκποίησης της χώρας.  Αυτή η άτεγκτη οικονομική αλήθεια ισχύει ανεξάρτητα από το κοινωνικό και ηθικό πρόβλημα της διανομής των βαρών και της ιεράρχησης των στερήσεων.».

Για να βγούμε μπροστά, πρέπει να κερδίσουμε το στοίχημα μιας νέας εθνικής ανάπτυξης σε στερεή βάση –να ανακατασκευάσουμε μια εθνική οικονομία εξωστρεφή και ανταγωνιστική, να ξανακάνουμε την κοινωνία μας δυναμική και παραγωγική.  Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΒ σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών ανέλαβε την πρωτοβουλία να αναθέσει στον διεθνούς κύρους μελετητικό οργανισμό McKinsey να εκπονήσει μία κρίσιμη μελέτη, στόχος της οποίας είναι να προσφέρει μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή διέξοδο στην Ελλάδα που θέλει και μπορεί να βγει μπροστά.  Τη μελέτη αυτή θα σας παρουσιάσει η McKinsey αμέσως μετά.

Πρόκειται για μια μελέτη μοναδική στο είδος της που ακτινογραφεί διεξοδικά το σύνολο της οικονομίας μας.  Αποτιμά με συγκεκριμένα νούμερα τα οφέλη που μπορεί να αποδώσει ο κάθε τομέας.  Καταλήγει σε 100 συγκεκριμένες προτάσεις μεταρρυθμίσεων και δράσεων.  Υποστηρίζεται από 500 και πλέον σελίδες στοιχείων και αναλύσεων.  Τα συμπεράσματά της είναι πράγματι εντυπωσιακά.  Δείχνει ότι αν αξιοποιήσουμε σωστά τους παραδοσιακούς μεγάλους κλάδους –τη βιομηχανία, τον τουρισμό, τη γεωργία, την ενέργεια, το λιανεμπόριο –μπορούμε να πετύχουμε ρυθμούς ανάπτυξης που θα μας λυτρώσουν από τα μαθηματικά της χρεοκοπίας.  Δείχνει, ακόμη, ότι υπάρχουν στην Ελλάδα δυνατότητες να αναπτυχθούν και νέοι διεθνώς ανταγωνιστικοί κλάδοι παραγωγής –τους οποίους η μελέτη ονομάζει «αναδυόμενους αστέρες».  Αναδεικνύει τις σημαντικές ευκαιρίες επένδυσης, απασχόλησης και ανάπτυξης, που προσφέρει η ελληνική οικονομία, υπογραμμίζοντας ότι, μέσα στην επόμενη δεκαετία, μπορούμε να προσθέσουμε πάνω από €50 δισ. στην ετήσια παραγωγή μας αγαθών και υπηρεσιών και να δημιουργήσουμε πάνω από 500.000 νέες θέσεις εργασίας.  Θα επιτύχουμε έτσι ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 3% (διπλάσιο από αυτό που θεωρείται σήμερα εφικτός).

Η Ελλάδα μπορεί να σωθεί!

Καταθέτουμε ουσιαστικά ένα ολοκληρωμένο πλάνο δράσης που λέει τι πρέπει να γίνει και τι αποτελέσματα θα έχει.  Ελπίδα μας είναι ότι μπορεί να αποτελέσει ένα δυναμικό οδηγό για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, τις προτεραιότητες που πρέπει να δοθούν, τα χρονοδιαγράμματα που πρέπει να τηρηθούν.  Είναι ένας ολοκληρωμένος χάρτης της νέας εθνικής ανάπτυξης που μας δείχνει τον δρόμο και τον τρόπο για να σώσουμε τους εαυτούς μας.

Προτείνουμε, σήμερα, στις υπεύθυνες πολιτικές ηγεσίες, στους ζωντανούς κοινωνικούς φορείς, στους παραγωγικούς πολίτες, ένα εθνικό μετά-Μνημόνιο που αποτυπώνει τις δυνατότητες και τη βούληση:

• μιας κοινωνίας που θέλει να ξεφύγει από την ανακύκλωση της σημερινής καχεξίας,
• μιας χώρας που αρνείται να καταδικαστεί σε οριστική υποβάθμιση και στη φτώχεια,
• ενός έθνους που διεκδικεί μια ισότιμη θέση στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ευχή και ελπίδα μου είναι η μελέτη της McKinsey –με τις όποιες επιμέρους διαφωνίες μπορεί να υπάρξουν, με τις όποιες προσαρμογές μπορεί να απαιτηθούν –να αποτελέσει τη λειτουργική βάση μια ευρείας, εφαρμοσμένης πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης με στόχο τον νέο αναπτυξιακό ορίζοντα του τόπου.

Η Ελλάδα μπορεί να σωθεί!  Από εμάς τελικά εξαρτάται.  Τα κλειδιά του δικού μας μέλλοντος είναι στα δικά μας χέρια”.