Παρέμβαση του Προέδρου του ΣΕΒ κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλου στη συνάντηση του Συμβουλίου των Προέδρων της BUSINESSEUROPE, 14/6/2011

“Αγαπητοί συνάδελφοι,

Με την παρέμβασή μου αυτή θέλω να μεταφέρω στην επιχειρηματική Ευρώπη τους προβληματισμούς που κυριαρχούν στη χώρα μου –μια χώρα που βρίσκεται σε βαθιά οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση.  Δεν έχω κανένα ενδοιασμό να παραδεχτώ ότι δικά μας σφάλματα, νοοτροπίες και συμπεριφορές, μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση.  Δεν πρέπει ωστόσο να παραγνωρίζεται και το γεγονός, ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά και επώδυνα βήματα προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.  Οπωσδήποτε, η προσπάθειά της ενέχει και αποτυχίες -που όμως δεν μειώνουν την αξία της.  Προσωπικά, δεν γνωρίζω κανένα κράτος στη σύγχρονη οικονομική ιστορία που να κατάφερε να μειώσει το δημοσιονομικό του έλλειμμα κατά περισσότερο από 5 μονάδες του ΑΕΠ μέσα σ’ ένα χρόνο.

Πρέπει, επίσης, να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η προσαρμογή αυτή επιτεύχθηκε με τρόπους, που δοκίμασαν σκληρά τις κοινωνικές ανοχές και την κοινωνική συνοχή.   

Τολμώ να πω, ότι στην πρώτη τουλάχιστον φάση η Ευρώπη αντιμετώπισε το πρόβλημα με δισταγμό και ψηλαφητά.  Οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν για την Ελλάδα ήταν σκληρές κοινωνικά και ανολοκλήρωτες οικονομικά.  Αναπόφευκτα σε κάποιο βαθμό, το πρόγραμμα ήταν εμπροσθοβαρές ως προς την αύξηση των φόρων και τις μειώσεις των αμοιβών.  Το πρόβλημα είναι ότι δεν συνοδεύτηκε από μια ευρύτερη μεταρρύθμιση του σπάταλου και υπερτροφικού δημόσιου τομέα και από ταχύρρυθμες ιδιωτικοποιήσεις. Αυτή η καθυστέρηση  υποχρεώνει σήμερα την ελληνική κυβέρνηση να προσφεύγει σε νέα, επαχθή αύξηση της φορολογίας, με αποτέλεσμα να προκαλείται δίκαιη κοινωνική αγανάκτηση.

Επιπλέον, από εδώ και πέρα οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις θα είναι πιο ριζικές, πιο βαθιές, πιο δομικές.  Εκ των πραγμάτων, τα αποτελέσματά τους δεν θα είναι άμεσα.

Οι επιπτώσεις τους όμως θα είναι επώδυνες για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας, που έχει μάθει να ζει με την προστασία ή την εύνοια του πελατειακού κράτους.

Για όσους ανήκουν στην ευρεία αυτή κατηγορία, η μεγάλη δυσκολία προσαρμογής έγκειται στο ότι πρέπει να αλλάξουν ριζικά τη νοοτροπία τους, να ανατρέψουν αναχρονιστικούς θεσμούς και παρωχημένα στερεότυπα. 

Σήμερα, χρειάζεται να χτίσουμε νέες κοινωνικές συμμαχίες ώστε οι πολίτες να αποδεχθούν συνειδητά, να αφομοιώσουν και να υιοθετήσουν τις αλλαγές που υπαγορεύει η οικονομική πραγματικότητα.  Την περίοδο αυτή θα πρέπει να επιδείξουμε συνέπεια και προσήλωση στους δύσκολους στόχους μας. Και θα χρειαστούμε την κατανόηση των εταίρων μας.

Η Ελλάδα αποτέλεσε το πειραματόζωο μιας ανέτοιμης και απαράσκευης για παρόμοιες κρίσεις Ε.Ε.  Δεν υφίσταται λοιπόν τις συνέπειες μόνο των δικών της ευθυνών.  Γι’ αυτό και δεν πρέπει να μας εκπλήσσει η παρατηρούμενη διόγκωση ενός ρεύματος ευρωσκεπτικισμού, που τείνει να γίνει ολοένα πιο επιθετικό.  ‘Aλλωστε, στην Ελλάδα όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, στο δεξιό και αριστερό άκρο του πολιτικού φάσματος υπόφωσκε πάντοτε ο αντιευρωπαϊσμός, που τρέφεται από την κρίση.  Και πάντοτε υπάρχουν δημαγωγοί έτοιμοι να χειραγωγήσουν το λαϊκό θυμικό.  Θέλω να τονίσω ωστόσο, ότι αυτές οι τάσεις αντανακλούν περισσότερο το έλλειμμα ηγεσίας και τη σύγχυση που αυτό επιφέρει, παρά μια βαθύτερη αντιευρωπαϊκή στάση της ελληνικής κοινωνίας. ‘Aλλωστε οι κοινωνικές αντιδράσεις που παρατηρούνται στην Ελλάδα δεν διαφέρουν από αντίστοιχες αντιδράσεις, που έχουν υπάρξει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες –και μάλιστα για μεταρρυθμίσεις μικρότερου εύρους και κοινωνικού κόστους.   

Οι Έλληνες πάσχισαν επίμονα για να γίνουν ισότιμα μέλη της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, και με την ίδια επιμονή θα δώσουν τη μάχη για να παραμείνουν μέρος της ευρωπαϊκής προοπτικής.  Σε πείσμα όλων των αντιστάσεων. Ο λαός μας έχει συνείδηση ότι η Ευρώπη αποτελεί τη μοναδική βιώσιμη εθνική προοπτική.

Εξακολουθώ να πιστεύω –και δεν είναι θέμα πίστης μόνο– ότι παρόλα τα προβλήματα και τα ανοιχτά μέτωπα, η χώρα μου έχει τη δυνατότητα να πετύχει στην προσπάθειά της.  Αναμφίβολα η επιτυχία αυτή εξαρτάται καθοριστικά και από τη βοήθεια του ΔΝΤ και των εταίρων μας.  Το ίδιο ίσχυσε όμως για κάθε χώρα που βρέθηκε σε παρόμοια κρίση από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά.  Στη βάση αυτή, βρίσκω λίγο βιαστική και αστήριχτη την κριτική που ασκείται κατά της Ελλάδας.  Είναι κριτική που δεν λαμβάνει υπόψη της το σύνολο της εθνικής εικόνας –αλλά ούτε την ευρωπαϊκή εικόνα συνολικά.

Επιτρέψτε μου να επιμείνω στο τελευταίο αυτό σημείο..

Από τη δημιουργία της, η ζώνη του ευρώ δέχτηκε την ισχυρή κριτική ότι δεν διέθετε μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει απρόβλεπτα κρίσιμα γεγονότα και τα μη συμμετρικά οικονομικά σοκ.  Οι εξελίξεις μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 κατέδειξαν πόσο βάσιμη ήταν η κριτική αυτή –καθώς σήμερα τίθεται υπό αμφισβήτηση η ευρωπαϊκή συνοχή, το ίδιο το ευρώ, ακόμη και το ίδιο το μέλλον της Ευρώπης.

Το γεγονός ότι το ελληνικό πρόβλημα απειλεί να δηλητηριάσει τη ζώνη του ευρώ συνολικά, είναι απλώς ένα σύμπτωμα των βαθύτερων πολιτικών και θεσμικών προβλημάτων της Ε.Ε.

Έχει έρθει πλέον η στιγμή όπου όλοι εμείς, Ευρωπαίοι πολιτικοί και πολίτες, θα πρέπει να γίνουμε πιο τολμηροί, να σκεφτούμε πιο καινοτόμα, να προγραμματίσουμε με οραματισμό, ώστε να προσδώσουμε στους θεσμούς μας –στη ζώνη του ευρώ, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα— τα οικονομικά μέσα και τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των καιρών με πρωταρχικό μέλημα την κοινωνική συνοχή.

Γιατί οι οικονομικοί στόχοι και οι συνταγές για την επίτευξή τους μπορεί να είναι απόλυτα ξεκάθαροι και αντικειμενικοί, αλλά τα μέτρα επηρεάζουν κοινωνίες και ζωές ανθρώπων, που δεν έχουν τη διάθεση ή τη δυνατότητα να αλλάξουν τη ζωή τους στους ρυθμούς που επιβάλλει ο οικονομικός ορθολογισμός.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Η απλή αλήθεια είναι ότι τα ευρωπαϊκά κράτη οφείλουν να απαλλαγούν από τους στείρους εθνικούς εγωισμούς και συνολικά να προχωρήσουν σε βαθιές, δομικές μεταρρυθμίσεις στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς.  Οι πολιτικοί και οι πολίτες της πρέπει να οραματιστούν άμεσα και δυναμικά την επόμενη φάση της εξέλιξης του Ευρωπαϊκού ονείρου.

Η Ευρώπη ήταν προς τους πολίτες της μια υπόσχεση σύγκλισης, ανάπτυξης και ευημερίας. Οι Ευρωπαίοι πολίτες χρειάζεται, σήμερα, να ξαναποκτήσουν τη σιγουριά ότι σε αυτό τον δρόμο συνεχίζουμε να βαδίζουμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πραγματική σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών, προϋποθέτει τη σύγκλιση των ευρωπαϊκών κοινωνιών.

Ακόμα περισσότερο όμως, ας αναλογιστούμε την  ιστορία μας, που δείχνει ότι, κάθε φορά που τα ευρωπαϊκά κράτη επέλεξαν το μοναχικό δρόμο της εθνικής κυριαρχίας, το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό.  Προσωπικά, πιστεύω ότι επιλογή για την Ε.Ε. είναι ξεκάθαρη:  είτε θα μεταλλαχθεί δημιουργικά, είτε θα αντιμετωπίσει την αποτυχία του πειράματος του ευρώ και μια βαθειά υπαρξιακή κρίση. Η Ευρώπη πρέπει να  προχωρήσει στην πραγματική οικονομική και πολιτική ένωση.“

Σημείωση για συντάκτες: Ο ΣΕΒ είναι μέλος της Ένωσης Βιομηχανικών και Εργοδοτικών Συνδέσμων της Ευρώπης (BUSINESSEUROPE), του κορυφαίου ανεξάρτητου οργανισμού που εκπροσωπεί τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Η BUSINESSEUROPE σήμερα αριθμεί ως μέλη 40 εθνικούς βιομηχανικούς και εργοδοτικούς Συνδέσμους, από 34 χώρες της Ευρώπης, εκπροσωπώντας περισσότερες από 20 εκατομμύρια μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.