Τοποθέτηση του Προέδρου του ΣΕΒ κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλου στην Εκδήλωση – Συζήτηση της Ο.Κ.Ε. με θέμα: “Από την κρίση στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη”, 20/12/2011

Από την αρχή της κρίσης η ανάπτυξη αποτελεί σύνθημα όλων των πολιτικών ταγών, αίτημα όλων των κοινωνικών εταίρων, προσδοκία ολόκληρης της κοινωνίας.  Ανάπτυξη, ωστόσο, δεν βλέπουμε!  Κι όμως: ο τόπος διαθέτει τις δυνάμεις εκείνες που θέλουν και μπορούν να εγγυηθούν μία νέα αναπτυξιακή τροχιά.  Στον χώρο της ιδιωτικής οικονομίας, στο πεδίο της σύγχρονης ελληνικής επιχειρηματικότητας, συστοιχίζονται δυνάμεις που διψούν για ανάπτυξη και έχουν τη δυνατότητα να την κάνουν πράξη.  Δυνάμεις που, μέσα στην καθολική καθίζηση, εξακολουθούν να μοχθούν, να πετυχαίνουν, να αποδίδουν φόρους, εισφορές και κοινωνικό  μέρισμα.  Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα τι εμποδίζει τις δυνάμεις αυτές να ξαναδώσουν στην οικονομία και την κοινωνία μας αναπτυξιακή δυναμική –επενδύσεις, δουλειές, προκοπή;

Το μέγα τείχος στο οποίο προσκρούει η ανάπτυξη είναι η κυρίαρχη στον τόπο μας νοοτροπία που αντιμετωπίζει την αναπτυξιακή διαδικασία ως ένα προϊόν κρατικής κοπής.  Σύμφωνα με αυτήν, μοχλός ανάπτυξης είναι το κράτος.  Ο ρόλος του ιδιώτη είναι συμπληρωματικός –αν όχι παρασιτικός.  Αυτήν την αντίληψη καλλιεργούν τα μίντια, σ’ αυτήν την αντίληψη έχει εθιστεί η κοινωνία, αυτή η αντίληψη διέπει ακόμη και πολλούς παράγοντες της ίδιας της ιδιωτικής οικονομίας.  Αν κολλήσει το ΚΠΣ, αν δεν προχωρήσει το ΕΣΠΑ, αν σταματήσει το κράτος να μοιράζει ενισχύσεις και ΤΕΜΠΜΕ, να ρυθμίζει χρέη, να κάνει περαιώσεις για τους φόρους και ρυθμίσεις για τις ασφαλιστικές εισφορές, η επιχειρηματικότητα… στενάζει και η ανάπτυξη… στομώνει.  Η νοοτροπία αυτή είναι βαθιά ριζωμένη, σε πείσμα της πραγματικότητας που δείχνει ότι το κράτος ούτε στηρίζει ούτε ευνοεί την ανάπτυξη.

Στις τελευταίες δεκαετίες, εθιστήκαμε σε μία αναπτυξιακή φούσκα που στηρίχτηκε σε δανεικά και σε επιδοτήσεις και βασίστηκε στην ασύστολη κατανάλωση.  Εφηύραμε νέες πολυτελείς «ανάγκες», αλλά παραμελήσαμε τις βασικές υποδομές.  Αντικαταστήσαμε το εργασιακό ήθος με το life style, μπερδέψαμε την επένδυση με την αρπαχτή.  Ακόμη και σήμερα, με το ένα πόδι κυριολεκτικά στον γκρεμό, εξακολουθούμε να αναπολούμε και να διεκδικούμε την ανάπτυξη που θα έρθει αν πέσει χρήμα στην αγορά και στα μαγαζιά –και εννοείται, βεβαίως, χρήμα από νέα δανεικά, νέα κοινοτικά πακέτα, νέες κρατικές παροχές.

Αυτή η ανάπτυξή μας, όμως, μας τέλειωσε –και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε τόσο αποτελεσματικότερα θα το αντιμετωπίσουμε.  Το κράτος είναι και θα είναι για το ορατό μέλλον απένταρο.  Στραγγίζει τα τελευταία δανεικά που, κι αυτά, συντόμως θα στερέψουν.

Παρά ταύτα, το κομματικό – συντεχνιακό σύστημα εξακολουθεί να πολεμά για να μην αλλάξει τίποτα –για να παραμείνει το κράτος φέουδο των κατεστημένων συμφερόντων: αυτών των συμφερόντων που απομυζούν τη δουλειά και τους φόρους των πολιτών που έμειναν έξω από τα κρατικά τείχη.

Για ποια ανάπτυξη μιλάμε, λοιπόν, ποια ανάπτυξη μπορούμε να περιμένουμε υπό αυτές τις συνθήκες;

• το περίφημο Fast Track δεν είναι ούτε γρήγορο ούτε καν στοιχειωδώς αποτελεσματικό.  Η ιδεολογική μας αγκύλωση ουσιαστικά υποβλέπει και φοβάται τις μεγάλες επενδύσεις, αφού κατάφερε να εκδιώξει τις περισσότερες απ’ αυτές που είχαν γίνει ή φιλοδοξούσαν να γίνουν.
• η περίφημη ριζική αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος χάθηκε, ενώ εν τω μεταξύ το φορολογικό σύστημα αλλάζει 2 και 3 φορές κατ’ έτος και γίνεται ολοένα πιο πολύπλοκο, άρα πιο αδιάφανο, πιο διαβλητό, πιο άδικο.
• από τα 200 και πλέον εμπόδια στην επιχειρηματικότητα που είχε καταγράψει ο ΣΕΒ σε συνεργασία με άλλους επαγγελματικούς φορείς, το κατ’ εξοχήν αρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης κατόρθωσε μέσα σε έναν ολόκληρο χρόνο να άρει το 7% απ’ αυτά.  Το πελατειακό κράτος φοβάται να πάρει πίσω χατίρια και προνόμια που μοίρασε αφειδώς –γιατί προσβλέπει σε νέα εξαργύρωσή τους στις επόμενες εκλογές.
• έχουν αγνοηθεί πλήρως τα συγκεκριμένα μέτρα, το πλάνο δράσης, που προτείνει η γνωστή μελέτη McKinsey που ανέθεσε ο ΣΕΒ –μέτρα που μπορούν να διπλασιάσουν τον ρυθμό ανάπτυξης και να δημιουργήσουν πάνω από 500.000 νέες θέσεις εργασίας.
• η κυβέρνηση υπερφορολογεί τους ικανότερους και πιο πετυχημένους προκειμένου να διαφυλάξει τα προνόμια των πελατών της.  Η ανοχή στη δημόσια σπατάλη ιδεολογικοποιείται ως ανακατανομή πλούτου.  Η δυσανεξία στο κέρδος έχει βαφτιστεί κοινωνική δικαιοσύνη.
  • οι νόμοι που πράγματι θα βελτίωναν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων δεν εφαρμόζονται –διότι οι υπουργοί δεν εκδίδουν τις απαιτούμενες αποφάσεις και εγκυκλίους για την εφαρμογή τους.
• η απελευθέρωση όλων των αγορών και το άνοιγμα όλων των κλειστών επαγγελμάτων, για να λειτουργήσει παντού ο ανταγωνισμός, καρκινοβατεί –βορά στον βωμό κομματικών και μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων.

Θα μπορούσα να συνεχίσω την απαρίθμηση αυτού του αντιαναπτυξιακού καταλόγου.  Αλλά δεν έχει νόημα.  Η ουσία είναι ότι το καθεστώς της Μεταπολίτευσης θεοποίησε το κράτος και δαιμονοποίησε τον επιχειρηματία.  Το πολιτικό σύστημα αρνείται με κάθε πρόσχημα να περιορίσει το μέγεθος και την παρέμβαση του κράτους και να αφήσει ανεμπόδιστη την ιδιωτική πρωτοβουλία να δημιουργήσει ανάπτυξη με όρους πραγματικής οικονομίας.

Αν δεν αλλάξουμε, όμως, ανάπτυξη δεν θα δούμε.  Έξοδος από την κρίση δεν θα υπάρξει.  Διέξοδος υπάρχει μόνο μέσα από τις επενδύσεις και την εξωστρέφεια.  Έτσι δουλεύει η σύγχρονη ιδιωτική οικονομία –γι’ αυτό και όλες οι εστίες ανάπτυξης που παραμένουν ακόμη ενεργές, στην ιδιωτική οικονομία βρίσκονται.

Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα υφίσταται την ταλαιπωρία της γραφειοκρατίας, τα βάρη της φορολογίας, τον λαβύρινθο της πολυνομίας, την αντιεπιχειρηματική νοοτροπία, τον εκτεταμένο κρατικό παρεμβατισμό.  Στη χώρα μας επικρατεί στην πραγματικότητα επιχειρηματικός Μεσαίωνας.  Η Ελλάδα δεν πείθει ότι είναι χώρα σύγχρονη, ανοιχτή στις επενδύσεις και φιλική στην επιχειρηματικότητα.  Το μακρύ χέρι του κράτους παραμένει πανταχού παρόν.

Η μετάβαση σ’ ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, η μεταμόρφωση της οικονομίας και της κοινωνίας μας, είναι μία μάχη που πρέπει να δοθεί σε όλα τα μέτωπα και σε όλα τα επίπεδα.  Γι’ αυτό και από τη σημερινή συνάντηση δεν μπορεί να προκύψει κάτι ουσιαστικό.  Αν μείνουμε σε ευχολόγια και αναμασήματα στερεότυπων αιτημάτων, με τα ίδια επιχειρήματα και τις ίδιες συνταγές, πιο κοντά είναι η πτώχευση παρά η ανάπτυξη.  Θα ξαναδούμε ανάπτυξη όταν εξαλειφθεί το έλλειμμα ανάμεσα στις εξαγγελίες και τις πράξεις, όταν οι παραγωγικοί πολίτες αποκτήσουν προτεραιότητα έναντι των κομματικών πελατών, όταν οι χρόνιες αγκυλώσεις αντιμετωπιστούν με ριζοσπαστικές τομές, όταν συνειδητοποιηθεί, επιτέλους, ότι μοναδικό αντίδοτο στο φάσμα ερημοποίησης της ελληνικής οικονομίας είναι η απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων και η άνθιση των σύγχρονων ελληνικών επιχειρήσεων.  Με δυο λόγια, ανάπτυξη θα ξαναδούμε αν και όταν το κρατικοδίαιτο πολιτικό σύστημα τολμήσει να αποκρατικοποιήσει την οικονομία και την κοινωνία.