Τοποθέτηση του Προέδρου του ΣΕΒ κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλου στη Συνέντευξη Τύπου ΣΕΒ, 18/12/2007

Ήθελα να συναντηθούμε σήμερα, κυρίως για να έχω την ευκαιρία να σας ευχηθώ ενόψει την Εορτών.  Είναι κρίμα, που οι ευχές μου δεν μπορούν να συνοδευτούν από αισιόδοξες προβλέψεις για τη χρονιά που έρχεται.

Οι εκτιμήσεις όλων των διεθνών οργανισμών και των κεντρικών τραπεζών δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφιβολίας: το 2008 θα είναι χρονιά υψηλότερου πληθωρισμού και χαμηλότερης ανάπτυξης, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η χρηματοπιστωτική κρίση, που ξεκίνησε από τα στεγαστικά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, έχει δρόμο ακόμη να διανύσει.  Φοβούμαι, πράγματι, πως έχουν δίκιο εκείνοι που υποστηρίζουν ότι μπορεί να δούμε ακόμη και χειρότερα.  Τα άσχημα νέα, σε όλο τον κόσμο, γίνονται ολοένα και πιο ζοφερά και πιο συχνά.  Θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι αυτή η κρίση δεν μας αφορά.  Στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, οι εθνικές οικονομίες έχουν στενή αλληλεξάρτηση. Οι επιπτώσεις της κρίσης δεν σέβονται σύνορα, δεν αναγνωρίζουν γεωγραφικά αναχώματα.

Η εθελοτυφλία είναι μία άκρως επικίνδυνη πολυτέλεια.  Ούτε τα αναμφισβήτητα οικονομικά και αναπτυξιακά επιτεύγματα της τελευταίας δεκαετίας μας θωρακίζουν έναντι των επιπτώσεων της κρίσης.  Η αλματώδης αύξηση των τιμών των πρώτων υλών, και ειδικά του πετρελαίου, υποδαυλίζει τις πληθωριστικές πιέσεις –και την ακρίβεια.  Η νομισματική πολιτική θα όφειλε, λοιπόν, να γίνει πιο σφιχτή. Παράλληλα, όμως, η χρηματοπιστωτική κρίση υπονομεύει την ανάπτυξη –οπότε η νομισματική πολιτική θα όφειλε να γίνει πιο χαλαρή.  Αυτή η αντινομία βρίσκεται στην καρδιά του προβληματισμού, που απασχολεί και ανησυχεί όλους τους επαΐοντες, διεθνώς.  Δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι όλες οι κεντρικές τράπεζες, που έχουν την ευθύνη για τη νομισματική πολιτική, δεν τολμούν να χαράξουν ακόμη μία σταθερή γραμμή ως προς την πορεία των επιτοκίων.

Το δυσοίωνο διεθνές περιβάλλον επιβαρύνει μία, έτσι κι αλλιώς, δύσκολη συγκυρία  για τη χώρα μας.  Η διεθνής ανταγωνιστικότητά μας διολισθαίνει συνεχώς –όπως ανάγλυφα αποδεικνύεται από τα τεράστια ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών– που έφτασαν το 11,4% του ΑΕΠ.  Ο πληθωρισμός έχει ήδη αρχίσει να «δαγκώνει».  Τόσο η Ε.Ε. όσο και το ΔΝΤ θεωρούν πως ο ρυθμός ανάπτυξής μας αναπόφευκτα θα επιβραδυνθεί.  Μετά από μία τετραετία επιτυχούς δημοσιονομικής προσαρμογής, φτάσαμε στο όριο εκείνο που για τη συνέχισή της απαιτούνται ριζοσπαστικά μέτρα.  Το χρήμα θα γίνει πιο ακριβό, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης.  Τα νοικοκυριά δεν θα αντέχουν πια να στηρίξουν μία ανάπτυξη βασισμένη στην άνοδο της κατανάλωσης και στη στεγαστική έξαρση.  Αυτή η ανάσχεση της ζήτησης θα επιφέρει και ανάσχεση των επενδύσεων.

Οι πολίτες αισθάνονται τη διεθνή αβεβαιότητα και τη δύσκολη εθνική συγκυρία.  Η κοινωνία μας διακατέχεται από ανησυχία και ανασφάλεια για το σήμερα και το αύριο.  Η διαχείριση αυτής της ανασφάλειας θα είναι η κύρια πρόκληση της Πολιτείας για το 2008.

Ενστικτώδης τάση της κοινωνίας, αλλά και της πολιτικής διαχείρισης απέναντι στην επελαύνουσα κρίση, είναι να υποχωρήσει, να περιχαρακωθεί, να προσπαθήσει να διατηρήσει τα κεκτημένα, με τυφλή άμυνα. Οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν, συνήθως, τις κρίσεις με αντανακλαστικά σκαντζόχοιρου…  Αλλά, η γραμμή που χωρίζει το οικονομικό «κατενάτσιο» από την οικονομική οπισθοδρόμηση είναι εξαιρετικά λεπτή.  Και μάλιστα δυσδιάκριτη.  Οι κοινωνικές επιπτώσεις, όμως, είναι ευδιάκριτες.  Και σε τέτοιες περιπτώσεις, το βιοτικό επίπεδο της μεγάλης πλειοψηφίας του κοινωνικού συνόλου υποφέρει και η κοινωνική ανασφάλεια μπορεί να δώσει τη θέση της ακόμα και σε κοινωνικές αναταραχές.

Η επιχειρηματική κοινότητα είναι μέρος του κοινωνικού περιβάλλοντος.  Δρα μέσα σ’ αυτό, αναπτύσσεται μέσα σ’ αυτό, επηρεάζεται καθοριστικά απ’ αυτό.  Η θέση, το μήνυμα του ΣΕΒ στη σημερινή συγκυρία είναι ξεκάθαρο και επιτακτικό: στις δύσκολες περιόδους, οι επαρκείς κοινωνίες επιλέγουν τη φυγή προς τα εμπρός.  Και οι επαρκείς ηγεσίες επιδεικνύουν τόλμη.  Στη δική μας περίπτωση, κάθε άλλη προοπτική είναι αδιέξοδη.  Ισοδυναμεί με προϊούσα καθίζηση.  Οι αναγκαίες αλλαγές πρέπει να προχωρήσουν με ρυθμούς ευθέως ανάλογους με την ένταση και έκταση της κρίσης.  Αν δεν προχωρήσουμε γρήγορα, θα βουλιάξουμε.

Αυτό είναι το διακύβευμα του 2008.

Η απαισιοδοξία των προβλέψεών μας, που υποκατέστησε την εθιμική αισιοδοξία των εορταστικών ευχών, δεν υποδηλώνει και απαισιοδοξία για τις προοπτικές μας.  Από εμάς εξαρτάται να αντιμετωπίσουμε τη δύσκολη συγκυρία και να δημιουργήσουμε, όλοι μαζί, τις προϋποθέσεις για να έρθουν καλύτερες ημέρες.  Μπορούμε, αλλά πρέπει και να τολμούμε και είμαι στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.  Σας ευχαριστώ.