Η οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα μικτή εικόνα. Από τη μία πλευρά, υπάρχουν ενδείξεις ότι η αγορά σταθεροποιείται σταδιακά μετά το ατυχές 2015, καθώς οι προσδοκίες στους βασικούς τομείς δείχνουν κάποια βελτίωση, ενώ η βιομηχανική παραγωγή και οι εξαγωγές κινούνται ανοδικά. Από την άλλη πλευρά όμως, εξακολουθεί να επικρατεί αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονομίας, η οποία αποτυπώνεται κυρίως στην πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και την αναιμική αύξηση της απασχόλησης, την ώρα που οι επικείμενες αυξήσεις στη φορολογία και περικοπές των συντάξεων, αυξάνουν τις πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα, την κατανάλωση και τις λιανικές πωλήσεις. Παράλληλα, οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων αποθαρρύνουν τις επενδύσεις, ενώ η ένταση του προσφυγικού ζητήματος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό.
Η μικτή αυτή εικόνα αντανακλάται σε αρκετά από τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα. Ειδικότερα:
- Ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρουσίασε μικρή βελτίωση τον Μάρτιο του 2016 (στις 90,1 μονάδες από 89 τον προηγούμενο μήνα), ως αποτέλεσμα κυρίως των καλύτερων προσδοκιών στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες και την τάση σταθεροποίησης που εμφανίζεται στο λιανικό εμπόριο και τις κατασκευές.
- Παρά την υποχώρηση του γενικού δείκτη βιομηχανικής παραγωγής τον Φεβρουάριο του 2016 (-2,9%), συνολικά το διάστημα Ιαν-Φεβ 2016 καταγράφεται θετική μεταβολή (+0,7%), ενώ η παραγωγή στη μεταποίηση χωρίς τα πετρελαιοειδή κινείται ανοδικά για τέταρτο συνεχόμενο μήνα (+0,7% τον Φεβρουάριο, +2,9% το διάστημα Ιαν-Φεβ 2016), ακολουθώντας τη μικρή, αλλά σταθερή, βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών που καταγράφεται από το φθινόπωρο του 2015 και μετά.
- Ο δείκτης PMI στη μεταποίηση παρουσίασε οριακή βελτίωση τον Μάρτιο του 2016 (στις 49 μονάδες από 48,4 τον προηγούμενο μήνα), ωστόσο παρέμεινε κάτω από το επίπεδο των 50 μονάδων που αντανακλά τη συρρίκνωση του κλάδου. Παρά την υποχώρηση που καταγράφεται στις νέες παραγγελίες και τα αποθέματα, ο αριθμός των απασχολουμένων παρουσίασε μικρή αύξηση.
- Οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή ανακάμπτουν τον Φεβρουάριο του 2016, καταγράφοντας άνοδο +3,7% και αναπληρώνοντας τις απώλειες του Ιανουαρίου (-4,4%), παρά τις δυσκολίες που προκάλεσαν οι κινητοποιήσεις των αγροτών. Την ίδια ώρα οι εισαγωγές σημείωσαν άνοδο +13,7%.
Ταυτόχρονα, καταγράφονται αρνητικές εξελίξεις, οι οποίες θέτουν την αγορά σε κατάσταση αναμονής. Οι εξελίξεις αυτές σχετίζονται κυρίως με την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, τη στασιμότητα στην αγορά εργασίας, την εκροή καταθέσεων και την απώλεια εσόδων από τις μεταφορές και τη ναυτιλία. Πιο αναλυτικά:
- Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης καταγράφει νέα σημαντική υποχώρηση τον Μάρτιο του 2016 (στις -71,9 μονάδες από -66,8 μονάδες τον προηγούμενο μήνα). Η απαισιοδοξία των καταναλωτών για το προσεχές διάστημα προσεγγίζει τα ιστορικά χαμηλά του 2011, οι προσδοκίες ανεργίας ξεπερνούν τα επίπεδα του 2013, οι αποταμιεύσεις υποχωρούν και η οικονομική κατάσταση αξιολογείται όλο και δυσμενέστερη. Η πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης σχετίζεται κυρίως με τις προοπτικές μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, ως αποτέλεσμα των αναμενόμενων αλλαγών στη φορολογία και το ασφαλιστικό σύστημα, καθώς επίσης και με την όξυνση της προσφυγικής κρίσης.
- Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων αυξήθηκε τον Φεβρουάριο του 2016 σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (+17 χιλ άτομα), ενώ το ποσοστό ανεργίας τον Ιανουάριο του 2016 παρέμεινε κοντά στο 24,5%, με το ποσοστό ανεργίας των νέων (κάτω των 25 ετών) να ξεπερνά το 51%. Επίσης, το ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων τον Φεβρουάριο, αν και θετικό (+14.437 θέσεις), ήταν σε χαμηλότερο επίπεδο από το αντίστοιχο το 2015 (+15.124).
- Η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις συνέχισε να υποχωρεί τον Φεβρουάριο του 2016 (-1,6%,), ενώ το υπόλοιπο των καταθέσεων (επιχειρήσεων και νοικοκυριών) παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο από τον Ιούλιο του 2015 στο επίπεδο των €122 δισ., με τις καταθέσεις των νοικοκυριών να έχουν μειωθεί κατά €1 δισ. περίπου (-€707 εκατ. τον Φεβρουάριο του 2016), γεγονός το οποίο καταδεικνύει ότι η εμπιστοσύνη στην οικονομική πολιτική που ασκείται είναι ακόμα ασθενής.
- Παράλληλα, ανησυχία προκαλεί η μεγάλη και μόνιμη από το καλοκαίρι του 2015 υποχώρηση των εισπράξεων από τις μεταφορές, ιδίως από τη ναυτιλία, λόγω της πτώσης των ναύλων αλλά και λόγω των capital controls (-54,4% τον Ιανουάριο του 2016), ενώ αντίστοιχη εμφανίζεται η υποχώρηση των εισπράξεων από άλλες υπηρεσίες σχεδόν όλους τους μήνες μετά τον Ιούλιο του 2015 (-35,3% τον Ιανουάριο του 2016). Ταυτόχρονα, η χωρητικότητα των ελληνικών εμπορικών πλοίων παρουσιάζει υποχώρηση τον Ιανουάριο του 2016 για 6ο συνεχόμενο μήνα.
Αυτό που προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία είναι ότι οι αντοχές που επέδειξε και συνεχίζει να επιδεικνύει η ελληνική οικονομία κινδυνεύουν να εξαντληθούν. Για να αποτραπεί αυτό, είναι αναγκαία η αποκατάσταση της δημοσιονομικής σταθερότητας, η εφαρμογή μιας συνεπούς αναπτυξιακής πολιτικής και ο περιορισμός των νέων φοροεισπρακτικών μέτρων, τα οποία βαθαίνουν την ύφεση. Στο πλαίσιο αυτό, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος προσαρμογής αποτελεί προϋπόθεση για την επαναφορά του οικονομικού κλίματος και της εμπιστοσύνης των πολιτών σε σταθερή ανοδική πορεία, η οποία με τη σειρά της μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη θετικού ρυθμού ανάπτυξης κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Διαβάστε εδώ το μηνιαίο δελτίο οικονομικής δραστηριότητας: Ελληνική οικονομία: Η οικονομία σε κατάσταση αναμονής λόγω παρατεταμένης αβεβαιότητας και χαμηλής προβλεψιμότητας – 11 Απριλίου 2016.
Δείτε εδώ τη σύνοψη στα αγγλικά.
