Oι αντοχές της ιδιωτικής οικονομίας δοκιμάζονται από την επικρατούσα τάση υπερφορολόγησης, όπως αποτυπώνεται στα κυριότερα εμπόδια του επιχειρείν που αναφέρονται στην έκθεση του World Economic Forum για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται επίσης στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο περιλαμβάνει περικοπές δαπανών ύψους μόλις €78,8 εκατ. έναντι αύξησης φόρων ύψους €2.512,9 εκατ. Ως αποτέλεσμα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος παραμένει τους τελευταίους αρκετούς μήνες στα χαμηλά επίπεδα των μέσων του 2013, πριν αρχίσει η ανάκαμψη. Την ίδια ώρα, στα στοιχεία που ανακοινώθηκαν τον τελευταίο μήνα, εξακολουθούν να διαφαίνονται μικτές τάσεις σε διάφορες πλευρές της οικονομικής δραστηριότητας, αν και πολλά από αυτά αφορούν στον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2016 και η σύγκριση σε ετήσια βάση γίνεται με τους αντίστοιχους μήνες του 2015, όταν η οικονομία δεχόταν το μεγάλο σοκ από την επιβολή των capital controls. Συνεπώς, οι μεταβολές σε πολλές περιπτώσεις δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι οι όποιες προβλέψεις για την πορεία της ζήτησης και της παραγωγής, των πωλήσεων, των εξαγωγών, της ανεργίας και γενικότερα του οικονομικού κλίματος πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις της αντίστοιχης περυσινής περιόδου. Πιο συγκεκριμένα:
- Η παραγωγή στη μεταποίηση ενισχύεται τον Αύγουστο του 2016 (+2,1% και +4,8% το διάστημα Ιαν – Αυγ 2016), ενώ εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο με τον Αύγουστο του 2015 (+3,3% το διάστημα Ιαν – Αυγ). Την ίδια ώρα όμως, καταγράφεται πτώση του δείκτη υπευθύνων προμηθειών (PMI) στη μεταποίηση, ο οποίος επέστρεψε σε επίπεδο κάτω των 50 μονάδων (στις 49,2 μονάδες από 50,4 τον προηγούμενο μήνα).
- Ο κύκλος εργασιών στην μεταποίηση χωρίς πετρελαιοειδή βελτιώνεται τον Ιούλιο του 2016 (+3,2%), αναπληρώνοντας μέρος των απωλειών των προηγούμενων μηνών (-1,8% το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016).
- Οι εξαγωγές αγαθών πλην πετρελαιοειδών ενισχύονται ελαφρά τον Αύγουστο του 2016 (+1,7%, έναντι αύξησης +7,7% τον Αύγουστο του 2015), ωστόσο στο 8μηνο Ιαν – Αυγ 2016 παρουσιάζουν μείωση -0,5% (έναντι αύξησης +12,7% το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι).
- Ο όγκος των λιανικών πωλήσεων εξαιρουμένων των καυσίμων εμφανίζει άνοδο +9,6% τον Ιούλιο του 2016 συγκρινόμενος με τον Ιούλιο του 2015, όταν είχε σημειωθεί μεγάλη πτώση του όγκου πωλήσεων (-7,2%) λόγω της επιβολής των capital controls. Παράλληλα, οι μεταβολές που παρατηρούνται σε επιμέρους κατηγορίες καταστημάτων, οφείλονται στις εκπτώσεις και στις αγορές ενόψει θερινών διακοπών, ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύουν ότι ένα μέρος της ενίσχυσης του όγκου πωλήσεων οφείλεται στην εντατικοποίηση των φορολογικών ελέγχων και την αύξηση των συναλλαγών μέσω καρτών. Συνολικά κατά το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016, ο όγκος των λιανικών πωλήσεων εμφανίζει μείωση -1,8%, ενώ εξαιρουμένων των καυσίμων η πτώση περιορίζεται στο -0,5%.
- Η καταναλωτική εμπιστοσύνη βελτιώνεται αισθητά τον Σεπτέμβριο του 2016 (στις -65,9 μονάδες από -70,1 μονάδες τον Αύγουστο του 2016), με την απαισιοδοξία των νοικοκυριών να αμβλύνεται οριακά, κυρίως αναφορικά με τις προσδοκίες για την εξέλιξη της οικονομικής τους κατάστασης και της γενικότερης οικονομικής κατάστασης. Ωστόσο, η απαισιοδοξία των καταναλωτών παραμένει σε υψηλό επίπεδο (το υψηλότερο στην ΕΕ).
- Το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω τον Ιούλιο του 2016 στο 23,2%, (από 23,4% τον προηγούμενο μήνα και 24,8% τον Ιούλιο του 2015), εξέλιξη η οποία οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην άνοδο του τουρισμού καθώς και σε προγράμματα απασχόλησης ανέργων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στο δημόσιο.
Από την άλλη πλευρά:
- Ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρουσίασε μικρή επιδείνωση τον Σεπτέμβριο του 2016 (στις 91,4 μονάδες από 92,5 μονάδες τον Αύγουστο), ως αποτέλεσμα κυρίως της υποχώρησης των προσδοκιών στις κατασκευές και τις υπηρεσίες.
- Παρά τις καλές επιδόσεις ως προς την απασχόληση, το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων τον Αύγουστο του 2016 παρέμεινε περίπου σταθερό σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (στους 973,6 χιλ), ενώ οι άνεργοι που αναζητούν εργασία αυξήθηκαν κατά 50,6 χιλ. Ταυτόχρονα, το ισοζύγιο θέσεων εργασίας κατά το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, ήταν αρνητικό τον Αύγουστο του 2016 (-16.128 θέσεις), εμφανίζοντας την εποχική εξασθένιση της δυναμικής της αγοράς εργασίας. Ωστόσο, η υποχώρηση αυτή σχετίζεται με την αντιστροφή των καθαρών προσλήψεων που σημειώθηκαν τους προηγούμενους μήνες (+237,8 χιλ. θέσεις το διάστημα Ιαν – Αυγ 2016) στο πλαίσιο μιας τελικά επιτυχημένης τουριστικής περιόδου.
- Παρά την άνοδο των αφίξεων (+5,8% τον Ιούλιο του 2016 και +1,1% το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016), οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εξακολουθούν τον Ιούλιο του 2016 να κινούνται σε αρνητικό έδαφος (-3,5% τον Ιούλιο του 2016 και -4,8% το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016).
Σε διαρθρωτικό επίπεδο, η έκθεση του World Economic Forum για το 2016-2017 κατατάσσει την Ελλάδα στην 86η θέση, από την 81η πέρυσι. Η υποχώρηση αυτή, αποδίδεται πρωτίστως στη στασιμότητα που παρουσιάζει η χώρα μας έναντι της βελτίωσης που εμφανίζουν άλλες χώρες σε συγκεκριμένα πεδία, με τη μακροοικονομική κατάσταση, τους θεσμούς και ειδικότερα ζητήματα, όπως η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και η υπερφορολόγηση, να εξακολουθούν να αποτελούν αδύνατα σημεία, την ώρα που η Ελλάδα συνεχίζει να έχει, μεταξύ άλλων και παρά τις αναμενόμενες απώλειες λόγω της κρίσης, ικανό εργατικό δυναμικό, επιχειρήσεις που μετασχηματίζονται με ρεαλισμό και καλά κέντρα έρευνας.
Αυτό που προκύπτει από τα παραπάνω δεδομένα είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της στη βελτίωση της ποιότητας των ασκούμενων πολιτικών, τη μείωση της αβεβαιότητας, την αποκατάσταση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και τον εξορθολογισμό του φορολογικού βάρους, ώστε να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα της χώρας και να επιτευχθεί ο στόχος για ανάκαμψη της οικονομίας από το 2017.
Διαβάστε εδώ το Μηνιαίο δελτίο οικονομικής δραστηριότητας: Ελληνική Οικονομία: Η υπερφορολόγηση εμποδίζει τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος – 10 Οκτωβρίου 2016.
Δείτε εδώ τη σύνοψη στα αγγλικά.
