Η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του 3ου προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα βελτιώσει την εμπιστοσύνη, θα άρει τις ανησυχίες στην αγορά, και θα δημιουργήσει νέες προοπτικές για ανάκαμψη. Η πραγματικότητα αυτή αναμένεται να αποτυπωθεί στα στοιχεία του 2ου και κυρίως του 3ου τριμήνου του 2016, επαληθεύοντας τις προβλέψεις για θετικούς ρυθμούς ανάκαμψης από το 2ο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Ωστόσο, τα στοιχεία που είναι μέχρι στιγμής διαθέσιμα, εξακολουθούν να αποτυπώνουν μικτές τάσεις χωρίς κάποια σαφή κατεύθυνση, με τη βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές να παραμένουν σχεδόν στάσιμες το Α’ 3μηνο, τις λιανικές πωλήσεις να μειώνονται παρά τη βελτίωση των προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο και την καταναλωτική εμπιστοσύνη να αγγίζει αρνητικό ρεκόρ, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ για το εποχικά διορθωμένο ΑΕΠ κάνουν λόγο για ύφεση -1,3% το πρώτο 3μηνο του 2016 σε ετήσια βάση (-0,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο), έναντι υποχώρησης -0,8% το τέταρτο 3μηνο του 2015 σε ετήσια βάση (+0,1% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο).
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν κατά τον τελευταίο μήνα:
- O δείκτης οικονομικού κλίματος τον Απρίλιο του 2016 δεν παρουσίασε ουσιαστική μεταβολή σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (στις 90,3 μονάδες από 90,1 τον προηγούμενο μήνα), σε επίπεδο χαμηλότερο από το αντίστοιχο του 2015, παρουσιάζοντας σημάδια διστακτικής σταθεροποίησης. Η εικόνα στους βασικούς τομείς είναι μικτή, με τις επιχειρηματικές προσδοκίες να κινούνται ανοδικά στις υπηρεσίες και το λιανικό εμπόριο, να παραμένουν αμετάβλητες στη βιομηχανία και να επιδεινώνονται σημαντικά στις κατασκευές.
- Η βιομηχανική παραγωγή στη μεταποίηση πλην πετρελαιοειδών αν και μειώθηκε οριακά τον Μάρτιο του 2016 (-0,4%), συνολικά κατά το διάστημα Ιαν – Μαρ 2016 παρουσιάζει άνοδο +1,9%, έναντι +1,3% το 2015 στο σύνολό του και -0,1% κατά το 2ο εξάμηνο του 2015 (ή +1,7% το διάστημα Αυγ – Δεκ 2015, εξαιρουμένου δηλαδή του Ιουλίου 2015, όταν η παραγωγή μειώθηκε κατά -7,9%).
- Ταυτόχρονα, αν και ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στη μεταποίηση βρέθηκε για 3ο συνεχόμενο μήνα κάτω από τις 50 μονάδες τον Απρίλιο του 2016, τα επίπεδα παραγωγής παρουσίασαν σταθεροποίηση, ενώ οι αγορές πρώτων υλών και η απασχόληση σημείωσαν άνοδο.
- Οι εξαγωγές αγαθών πλην πετρελαιοειδών μειώθηκαν οριακά τον Μάρτιο του 2016 (-0,3% και -0,2% κατά το 1ο 3μηνο), συνεχίζοντας να επιδεικνύουν αντοχές, παρά τις κινητοποιήσεις των αγροτών τον προηγούμενο μήνα και την αδύναμη ζήτηση διεθνώς.
- Η μισθωτή απασχόληση ενισχύεται με ιδιαίτερο δυναμισμό τον Απρίλιο του 2016 (+90,6 χιλ. θέσεις εργασίας), καθώς γίνονται οι εποχικές προσλήψεις για την προετοιμασία της τουριστικής περιόδου.
Από την άλλη πλευρά:
- Η καταναλωτική εμπιστοσύνη επιδεινώθηκε περαιτέρω τον Απρίλιο του 2016, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 32 μηνών (στις -73,7 μονάδες, από -71,9 τον προηγούμενο μήνα). Η απαισιοδοξία των νοικοκυριών μεγαλώνει, με το ποσοστό αυτών που προβλέπουν επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης να ανέρχεται στο 73,8% (από 69,1% τον προηγούμενο μήνα), ενώ χειροτερεύουν συνεχώς και οι προβλέψεις τους για την εξέλιξη της ανεργίας.
- Παρά τη βελτίωση των προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο, ο όγκος των λιανικών πωλήσεων χωρίς την επίδραση των καυσίμων κατέγραψε πτώση τον Φεβρουάριο του 2016 (-5,5%). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μείωση που έχει καταγραφεί τα τελευταία δυο έτη με μόνη εξαίρεση τον Ιούλιο του 2015 (-6%), ενώ συνολικά κατά το πρώτο 2μηνο του έτους ο γενικός δείκτης όγκου εξαιρουμένων των καυσίμων εμφανίζει επίσης πτώση (-2,9%), έναντι -1,9% το 2ο εξάμηνο του 2015.
- Στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, οι εισπράξεις από υπηρεσίες εξακολουθούν να καταγράφουν έντονη υποχώρηση (-34% τον Φεβρουάριο και -39,5% το πρώτο 2μηνο), κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από μεταφορές (-39,9% και -47,4% αντίστοιχα), οφειλόμενη σε μεγάλο βαθμό στους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων.
- Παρά τις πιθανές θετικές προοπτικές για τον τουρισμό, τόσο οι αφίξεις τουριστών όσο και οι εισπράξεις σημειώνουν πτώση συνολικά το πρώτο δίμηνο του έτους (-11% και -5,6% αντίστοιχα). Οι μήνες αυτοί δεν είναι ενδεικτικοί για την πορεία του τουρισμού στο σύνολο του έτους, ωστόσο μία πιθανή ένταση του προσφυγικού ζητήματος ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την πορεία του τουρισμού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Με φόντο τις παραπάνω μικτές τάσεις, οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελληνική οικονομία είναι ελαφρά βελτιωμένες σε σχέση με τις χειμερινές, καθώς προβλέπει ύφεση -0,3% για το 2016 και επιστροφή σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το 2017 (+2,7%), εφόσον αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Στη βάση αυτή, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να αξιοποιήσει χωρίς καθυστερήσεις την ευνοϊκή συγκυρία που διαμορφώνεται λόγω της συμφωνίας με τους εταίρους, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τις υφεσιακές πιέσεις που προκαλούν οι επικείμενες αυξήσεις φόρων και περικοπές των συντάξεων και απομακρύνοντας οριστικά το ενδεχόμενο έναρξης ενός νέου κύκλου αβεβαιότητας.
