Επισκόπηση
Παρά τις αβεβαιότητες που παραμένουν όσον αφορά στη διαμόρφωση μεσοπρόθεσμων συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας χωρίς δανεικά, οι αγορές έχουν αρχίσει να προσβλέπουν στην ταχεία ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης και τη συμφωνία για άμεση εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους. Μία τέτοια εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε επιβεβαίωση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι η χώρα έχει εισέλθει σε ένα νέο κύκλο προσαρμογής και ανάκαμψης που εξυπηρετεί τον μεσο/μακροπρόθεσμο στόχο βιωσιμότητας του χρέους. Έτσι, θα δοθεί το σήμα που αναμένουν οι αγορές για ανάκαμψη των χρηματοδοτικών ροών και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου που αφορούν στις προοπτικές των ελληνικών επιχειρήσεων και των τραπεζών, και, σε εύλογο χρονικό διάστημα, του ελληνικού δημοσίου, με τις αγορές να προεξοφλούν την αποκατάσταση συνθηκών εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για τη διατηρήσιμη πρόσβαση του ελληνικού δημοσίου στις αγορές, όσο συντομότερα είναι αυτό εφικτό, πρέπει να αποτελέσει στόχο υψηλής προτεραιότητας, καθώς αποτελεί την κορωνίδα της επιστροφής της χώρας στην κανονικότητα. Η εδραίωση μιας τέτοιας κατάστασης μπορεί σε δεύτερη φάση, και αν δεν ανατραπεί από αρνητικές πολιτικές ή οικονομικές εξελίξεις, να δημιουργήσει κύμα άμεσων ξένων επενδύσεων και, έτσι, να επιτευχθεί ευκολότερα η ανάκαμψη της οικονομίας, η δημοσιονομική προσαρμογή, και η έξοδος από την κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, μία τέτοια πορεία μπορεί να ενισχυθεί πολλαπλώς με την ταχύτερη της αναμενόμενης άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και ελάφρυνση των επιχειρήσεων από τα υπερβολικά φορολογικά βάρη, με την κυβέρνηση να προεξοφλεί πειστικά με αυτό τον τρόπο, την πλήρη εφαρμογή και επιτυχία του προγράμματος προσαρμογής. Επιπροσθέτως, η δημιουργία ενός λειτουργικού θεσμικού πλαισίου για την αποτελεσματική μείωση των κόκκινων δανείων και την αναδιάρθρωση υπερχρεωμένων αλλά βιώσιμων επιχειρήσεων, θα μπορούσε να δώσει περαιτέρω ώθηση στην προσπάθεια ταχύτερης εξόδου από την κρίση. Αυτό παραμένει ζητούμενο υψηλής προτεραιότητας, που όσο δεν αντιμετωπίζεται θα εξακολουθεί να δυσχεραίνει την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, λόγω της έλλειψης επαρκούς ρευστότητας σε ανταγωνιστικούς όρους.
- Η εδραίωση πλέον της δυναμικής των εξαγωγών εκτός καυσίμων συνεχίζει να πλαισιώνει τις επιπτώσεις μια πετυχημένης σε αφίξεις, αλλά όχι σε έσοδα, τουριστικής περιόδου, η οποία όμως είχε θετικό αποτύπωμα στην εποχική απασχόληση. Η εικόνα αυτή σταθεροποίησης με τάσεις ανάκαμψης καταγράφεται και σε άλλους δείκτες, όπως του κύκλου εργασιών σε βιομηχανία και χονδρικό εμπόριο.
- Η κατάρρευση του κατασκευαστικού κλάδου κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας ύφεσης έχει λάβει τέτοια έκταση ώστε να μην είναι ρεαλιστική μια εκτίμηση ανάκαμψης της οικονομίας χωρίς ένα στοχευμένο πακέτο μέτρων προς την αγορά και κατασκευή ακινήτων. Το πρόβλημα συνδέεται άμεσα και με την εξυγίανση των κόκκινων τραπεζικών δανειών, καθώς τα ακίνητα που έχουν εγγραφεί ως εγγυήσεις στα περισσότερα από αυτά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν λόγω της παγωμένης αγοράς αγοραπωλησιών και κατασκευυών. Μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση περιλαμβάνουν: α) τη μείωση των συνολικών εσόδων από ΕΝΦΙΑ σε ποσοστό του ΑΕΠ σε εύλογο επίπεδο για μια χώρα της ΕΕ, με μείωση των υπερβολών του συμπληρωματικού φόρου και διασφάλιση ότι η επιβάρυνση για τη μεσαία τάξη παραμένει σε εύλογα επίπεδα, β) τη διερεύνηση εφαρμογής χαμηλοτέρων συντελεστών ΕΝΦΙΑ στις νεοκατασκευασθείσες κατοικίες, μέσω εκπτώσεων που απομειώνονται σταθερά μέχρι μηδενισμού τους στην διάρκεια ενός καθορισμένου χρονικού διαστήματος γ) τη δραστική μείωση του ΕΝΦΙΑ για ακίνητα που απασχολούνται παραγωγικά από επιχειρήσεις, δ) τη δραστική απλοποίηση και συγκράτηση του κόστους των μεταβιβάσεων, ώστε η αύξηση του αριθμού των μεταβιβάσεων να καλύψει εν μέρει την απώλεια δημοσίων εσόδων από μείωση του ΕΝΦΙΑ, ε) τη θέσπιση κινήτρων για όλους για ενεργειακή αναβάθμιση για οικίες και επιχειρήσεις, με στόχο την άμεση εκκίνηση της σχετικής δραστηριότητας με τρόπο που θα συνδέει την ύπαρξη παραστατικών (δηλαδή, άμεση καταβολή φόρου) με τους όποιους όρους στήριξης και εγγυήσεων και, οπωσδήποτε, στ) τη μαζική υλοποίηση όλων των ιδιωτικοποιήσεων, που θα δώσουν ώθηση σε έργα αναβάθμισης και βελτίωσης των υποδομών, παράλληλα με τη μαζική αξιοποίηση των συμπράξεων ιδιωτικού και δημοσίου τομέα σε όλες τις κλίμακες και σε όλες τις διαστάσεις. Τα παραπάνω θα συνεισφέρουν στην ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, και του κατασκευαστικού κλάδου γενικότερα, συνεισφέροντας έτσι κρίσιμα και στην ταχύτερη εξυγίανση των NPL και κατά προέκταση βελτίωση των όρων χρηματοδότησης του παραγωγικού ιδιωτικού τομέα.
Διαβάστε εδώ το Εβδομαδιαίο Δελτίο για την Ελληνική οικονομία – Οικονομία & Επιχειρήσεις: Να τολμήσουμε ταχύτερη άρση των capital controls, μείωση της φορολογίας και έξοδο στις αγορές! – 24 Νοεμβρίου 2016.
