“Οφείλω να το ομολογήσω. Είναι δύσκολο να στρέψεις την πλάτη σε ένα επιτακτικό παρόν και να γυρίσεις πίσω στον χρόνο.”
Όταν κλήθηκα να αφουγκραστώ τις φωνές των προέδρων του ΣΕΒ, από την πρώτη μεταπολεμική εποχή έως τη σημερινή, διαισθανόμουν ότι όλο το εγχείρημα, αυτή η «επιχείρηση» θα είχε μια γεύση περιπέτειας. Και παλαιότερα είχα ψηλαφίσει την ιστορία του Συνδέσμου, όμως αυτή τη φορά η έρευνα προσανατολιζόταν στους ίδιους τους προέδρους, στον δημόσιο λόγο τους, στις ιδέες τους, στα οράματά τους. Άλλωστε ο ΣΕΒ, από την ίδρυσή του, το 1907, και σε όλη την 100ετή και πλέον διαδρομή του, ταυτίστηκε με τους εκάστοτε προέδρους του. Οι προσωπικότητές τους σμίλεψαν τη φυσιογνωμία του, προσδίδοντας εκείνο το προσωπικό, ιδιαίτερο, ανθρώπινο στοιχείο –άλλοτε χαρισματικό και άλλοτε λιγότερο– στην ίδια την υπόσταση του Συνδέσμου.
Μέσα από τη νοερή «συνομιλία» μαζί τους, προσπάθησα να διερευνήσω το αξιακό τους σύστημα, τις πεποιθήσεις τους και τα «πιστεύω» τους: για τον Σύνδεσμο, για τις επιχειρήσεις-μέλη, για την πολιτεία, για την κοινωνία. Προσπάθησα να προσεγγίσω τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους γύρω από την ελληνική οικονομία και τις δομές της, εν γένει για αυτόν τον ίδιο τον τόπο και για την πορεία του προς τους ευρωπαϊκούς ορίζοντες. Προσπάθησα, μέσα από τον λόγο τους, κυρίως από το βήμα των γενικών συνελεύσεων του Συνδέσμου, πρώτα να ανακαλύψω αν υπήρξαν κάποιες σταθερές που οδήγησαν τον ΣΕΒ στο σήμερα· εν συνεχεία, ποιες ήταν και πώς σηματοδοτήθηκαν στη διάρκεια ετούτης της αναδρομής. Όπως επίσης προσπάθησα να εντοπίσω τη διαφορετικότητα, τις αλλαγές και τους νεωτερισμούς που έφερε στον ΣΕΒ η κάθε προεδρία.
Το βήμα της γενικής συνέλευσης του Συνδέσμου ήταν πράγματι αποκαλυπτικό – για την έρευνα τουλάχιστον. Λόγοι μεστοί, λόγοι κοινοί· λόγοι αιχμηροί, λόγοι ψύχραιμοι· λόγοι ποιητικοί, λόγοι ρεαλιστικοί· λόγοι ενορατικοί. Αυτό το ταξίδι των συνειρμών, η περιπλάνηση στον «τρισδιάστατο» χρόνο –στο χθες, στο τώρα, στο αύριο–, ξεδιπλώνει μνήμες, πραγματικότητες, συλλογισμούς. Τα γεγονότα, οι συγκυρίες συνοδοιπορούν με τις τομές στην ιστορία του Συνδέσμου. Τρεις εποχές δύσκολες, κρίσιμες και συνάμα καθοριστικές για το μέλλον της χώρας «συναντήθηκαν» με τρεις προεδρίες μακράς θητείας: του Χριστόφορου Κατσάμπα στα χρόνια του Εμφυλίου και της Ανασυγκρότησης, του Δημήτρη Μαρινόπουλου στα χρόνια της δικτατορίας και της Μεταπολίτευσης, του Δημήτρη Δασκαλόπουλου στα χρόνια της ύφεσης και των μνημονίων. Υπό το βάρος των καιρών, οι λόγοι τους μοιραία ηχούν με διαφορετικό τόνο.
Γεωργία Μ. Πανσεληνά
Ιστορικός
Δείτε το pdf εδώ
