Η Επιτροπή ανοίγει διάλογο για την ενίσχυση του κράτους δίκαιου
Το κράτος δικαίου είναι ένας θεμελιώδης πυλώνας της ΕΕ καθώς εγγυάται την ανεξαρτησία θεσμών που κρίνονται απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας στα κράτη μέλη της ΕΕ, π.χ. τη δικαιοσύνη και τις ανεξάρτητες αρχές. Από επιχειρηματικής πλευράς, το κράτος δικαίου εγγυάται ένα ευνομούμενο και σταθερό πλαίσιο για εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της ΕΕ.
Τα τελευταία χρόνια, και κυρίως ως αποτέλεσμα της ανόδου λαϊκιστικών δυνάμεων στην εξουσία σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, έχουν κάνει την εμφάνισή τους ανησυχητικά φαινόμενα εντός της ΕΕ όσον αναφορά την ποιότητα του κράτους δικαίου. Χαρακτηριστικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στις 3 Απριλίου 2019, επίσημη διαδικασία επί παραβάσει κατά της Πολωνίας με αφορμή το νέο νομικό καθεστώς για τους δικαστικούς, που επιτρέπει στην εκάστοτε κυβέρνηση να διεξάγει πειθαρχικές έρευνες και να επιβάλλει κυρώσεις σε δικαστές για το περιεχόμενο των δικαστικών αποφάσεών τους.
Ενώ η παρούσα Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει μία συγκεκριμένη διαδικασία για τέτοια φαινόμενα (Άρθρο 7 της Συνθήκης της Λισσαβόνας), στην ουσία έχει αποδειχθεί ανεπαρκής μέχρι σήμερα στο να αποτρέψει φαινόμενα καταστρατήγησης του κράτους δικαίου λόγω της πολυπλοκότητας στην προβλεπόμενη διαδικασία. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/rule_of_law_factsheet_1.pdf
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά ένα διάλογο για να εξεταστεί πώς μπορεί να βελτιωθεί η προστασία του κράτους δικαίου της ΕΕ και πώς μπορούν να εμπλουτιστούν τα διαθέσιμα εργαλεία σε επίπεδο ΕΕ για αποτελεσματική συμμόρφωση σε περίπτωση συστηματικής και σοβαρής παραβίασης.
Οι προτάσεις της Επιτροπής εστιάζονται σε τρεις άξονες:
· Καλύτερη προώθηση: με δεδομένο ότι τα πρότυπα και η νομολογία στον τομέα του κράτους δικαίου δεν είναι πάντοτε επαρκώς γνωστά σε εθνικό επίπεδο, προτείνεται η ανάληψη δράσεων σε εθνικό επίπεδο ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη γενική ευαισθητοποίηση των πολιτών και κοινωνικών φορέων. Μεταξύ άλλων, αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί, μέσω δραστηριοτήτων επικοινωνίας για το κοινό, κοινών προσεγγίσεων της ΕΕ που συμβάλλουν στην προώθηση ισχυρότερης νοοτροπίας κράτους δικαίου σε όλα τα όργανα και τα επαγγέλματα, της συνεχούς συνεργασίας με το Συμβούλιο της Ευρώπης και της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
· Έγκαιρη πρόληψη: παρότι η διασφάλιση του σεβασμού του κράτους δικαίου σε εθνικό επίπεδο είναι αρμοδιότητα των κρατών μελών, η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει σημαντική στήριξη για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των βασικών συστημάτων και θεσμών μέσω διαλόγου και συστηματικής συνεργασίας που θα επέτρεπε μία βαθύτερη κατανόηση της κατάστασης και των εξελίξεων του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη και να συμβάλλει στην έγκαιρη πρόληψη τέτοιων φαινομένων.
· Ειδικά σχεδιασμένη αντίδραση: στο πλαίσιο του καινούργιου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, η Επιτροπή έχει προτείνει να γίνει σύνδεση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης με την τήρηση του κράτους δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕ θα μπορούσε να περιορίσει ή ακόμη και να παγώσει την πρόσβαση μίας χώρας σε κοινοτική χρηματοδότηση σε περίπτωση σοβαρής και συστηματικής παραβίασης του κράτους δικαίου.
Με βάση αυτή τη διαδικασία προβληματισμού και τη συνεχιζόμενη συζήτηση, η Επιτροπή θα επανέλθει στο εν λόγω θέμα με δικά της συμπεράσματα και προτάσεις τον Ιούνιο του 2019.
Διαβάστε εδώ το Δελτίο Τύπου
