Next Generation EU: Πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η κρίση του κορωνοϊού έχει οδηγήσει την οικονομία της ΕΕ στην μεγαλύτερη ύφεση της ιστορίας της. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ανακοινώθηκαν στις 6 Μαΐου, η ύφεση στην ΕΕ αναμένεται να φτάσει το 7,4% για το 2020 με την πρόβλεψη για την Ελλάδα να είναι ακόμη πιο δυσμενής στο -9,7%.
Παρότι από τις αρχές Μαρτίου έχουν παρθεί σημαντικές αποφάσεις σε κοινοτικό επίπεδο για τη στήριξη της οικονομίας (νέα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, το πρόγραμμα SURE για την επιδότηση της εργασίας και η πιστοληπτική γραμμή στήριξης του ΕΜΣ), ήταν ξεκάθαρο ότι χωρίς σημαντική ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων, ελλόχευε ο κίνδυνος μίας αργής ανάκαμψης που θα είχε σημαντικές κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις.
Στις 27 Μαΐου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας που φέρει τον τίτλο «Next Generation EU». Το πρόγραμμα, συνολικής αξίας € 750 δις, βασίζεται σε τρείς πυλώνες.
Ο πρώτος πυλώνας, όπου θα συγκεντρωθεί και το μεγαλύτερο μέρος των πόρων (€ 660 δις) θα έχει ως κύριο στόχο την κινητοποίηση δημοσίων επενδύσεων για να στηρίξουν τη ψηφιακή και πράσινη μετάβαση καθώς και την ανθεκτικότητα των οικονομιών των κρατών μελών. Για να επωφεληθούν τα κράτη μέλη από την εν λόγω χρηματοδότηση, θα πρέπει να υποβάλουν στην ΕΕ εθνικά σχέδια εθνικά σχέδια ανάκαμψης, σύμφωνα με τα εθνικά σχέδια για το κλίμα και την ενέργεια, τα σχέδια δίκαιης μετάβασης και τις συμφωνίες για επιχειρησιακά προγράμματα στο πλαίσιο των κονδυλίων της ΕΕ. Τα εν λόγω σχέδια θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τις προτεραιότητες που προσδιορίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Ο δεύτερος πυλώνας θα αφορά κίνητρα για την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνεται η δημιουργία ενός μέσου φερεγγυότητας για την επείγουσα στήριξη βιώσιμων ευρωπαϊκών εταιρειών στους τομείς, τις περιφέρειες και τις χώρες που πλήττονται περισσότερο. Με αρχικό κεφάλαιο € 31 δις, στόχος της Επιτροπής είναι το εν λόγω μέσο να τεθεί σε λειτουργία εντός του έτους και να στηρίξει μέσω μόχλευσης επιχειρήσεις με συνολικά κεφάλαια € 300 δις. Επίσης, ενισχύεται το εργαλείο Invest.eu (η συνέχεια του Juncker Plan) με επιπρόσθετους πόρους και ενσωματώνεται εντός του εν λόγω εργαλείου ένα Μηχανισμός Στρατηγικών Επενδύσεων ο οποίος, με κεφάλαιο € 15 δις, θα στηρίξει ιδιωτικές επενδύσεις ύψους € 150 σε τεχνολογίες και αλυσίδες αξίας οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ.
Τέλος, ο τρίτος πυλώνας θα επενδύσει στον τομέα της υγείας και την έρευνα. Μαθαίνοντας από τα διδάγματα της κρίσης, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός αυτόνομου προγράμματος EU4Heath με σκοπό την ενίσχυση της υγειονομικής ασφάλειας και την προετοιμασία για μελλοντικές κρίσεις στον τομέα της υγείας, με προϋπολογισμό ύψους 9,4 δισ. ευρώ. Επίσης, θα ενισχυθούν ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ, ResEU κατά € 2 δις καθώς και το ερευνητικό πρόγραμμα, «Ορίζων Ευρώπη».
Η χρηματοδότηση του «Next Generation EU» θα γίνει μέσω δανεισμού της ΕΕ στις αγορές και από τα € 750 δις που θα αντληθούν, τα € 500 δις θα δοθούν στα κράτη μέλη σε μορφή επιχορηγήσεων και τα € 250 δις με χαμηλότοκα δάνεια. Η Επιτροπή προτείνει η αποπληρωμή των εν λόγω δανείων να ξεκινήσει από το 2028 με ορίζοντα τριάντα ετών.
Όσον αναφορά τα οφέλη για την Ελλάδα, εκτιμάται ότι από τον πρώτο πυλώνα που αφορούν τις δημόσιες επενδύσεις, αντιστοιχούν επιχορηγήσεις ύψους € 22,5 δις και δάνεια ύψους € 9,5. Επιπρόσθετη χρηματοδότηση δύνανται να αντληθεί από τον δεύτερο πυλώνα για την ενίσχυση των επιχειρήσεων που ωστόσο θα αξιολογείται με τραπεζικούς όρους και αναλόγως της ωριμότητας των προτάσεων που υποβληθούν για χρηματοδότηση.
Η σκυτάλη της διαπραγμάτευσης πλέον περνάει στα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που θα πρέπει να έρθουν σε συμφωνία βάσει της πρότασης της Επιτροπής. Με δεδομένο ότι ο χρόνος πιέζει, προσδοκία όλων είναι να επέλθει μία συμφωνία πακέτο που συμπεριλαμβάνει και τον Πολυετή Δημοσιονομικό Προϋπολογισμό μέχρι το τέλος του έτους.
