Συμφωνία ορόσημο για την αναμόρφωση της παγκόσμιας εταιρικής φορολογίας σε επίπεδο ΟΟΣΑ
Η φορολόγηση των πολυεθνικών εταιριών είναι ένα θέμα το οποίο έχει απασχολήσει τη διεθνή κοινότητα έντονα τα τελευταία χρόνια. Ήδη από το 2016, υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ, είχε δημιουργηθεί το Inclusive Framework on Base Erosion and Tax Shifting ώστε να καταπολεμηθούν οι στρατηγικές φορολογικού σχεδιασμού που εκμεταλλεύονται τα κενά και τις αναντιστοιχίες στους φορολογικούς κανόνες για να μετατοπιστούν τεχνητά κέρδη σε χώρες χωρίς ή με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και καθόλου ή πολύ μικρή οικονομική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τη υπολογισμούς του ΟΟΣΑ, οι εν λόγω πρακτικές έχουν ως αποτέλεσμα να χάνονται ετησίως $ 100 – 240 δις σε φορολογικά έσοδα.
Ταυτοχρόνως, η αυξανόμενη ψηφιοποιήση της οικονομίας έχει καταστήσει σαφές ότι οι υφιστάμενοι κανόνες που βασίζονται στην αρχή της φορολόγησης κερδών στη χώρα όπου οι εταιρίες εδρεύουν θα πρέπει να αλλάξουν, καθώς δεν αντικατοπτρίζουν πλέον τη νέα δομή της οικονομίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 8 Οκτωβρίου, 136 χώρες που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ ήρθαν σε μία καταρχήν συμφωνία για τη αναμόρφωση της παγκόσμιας εταιρικής φορολογίας όσον αναφορά της πολυεθνικές επιχειρήσεις. Η συμφωνία βασίζεται σε δύο πυλώνες.
Ο πρώτος πυλώνας (Pillar 1) αφορά πολυεθνικές εταιρίες με κύκλο εργασιών άνω των $ 20 δις και ποσοστό κερδοφορίας άνω του 10%. Βάσει των νέων κανόνων, το 25% των κερδών άνω του ορίου του 10% θα ανακατανέμεται στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται παρότι οι εν λόγω εταιρίες δεν έχουν φυσική παρουσία στις εν λόγω επικράτειες. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΟΣΑ, με αυτόν τον τρόπο θα γίνει ανακατανομή κερδών ύψους $ 125 δις ετησίως σε χώρες που με τον υφιστάμενο σύστημα δεν είχαν δικαίωμα φορολόγησης. Ο δεύτερος πυλώνας εισάγει ένα ελάχιστο παγκόσμιο φορολογικό συντελεστή 15% για εταιρίες με ετήσιο κύκλο εργασίας άνω των $ 750 εκατ.
Σημειώνεται ότι ο σκοπός της συμφωνίας δεν είναι να εξαλείψει το φορολογικό ανταγωνισμό μεταξύ κρατών αλλά να δημιουργήσει ένα σταθερό κανονιστικό πλαίσιο το οποίο δίνει αυξημένη φορολογική βεβαιότητα σε επιχειρήσεις και χώρες. Βάσει υπολογισμών του ΟΟΣΑ, το νέο σύστημα θα οδηγήσει σε επιπρόσθετα ετήσια φορολογικά έσοδα $ 150 δις παγκοσμίως.
Βάσει της καταρχήν συμφωνίας, οι 136 χώρες που την προσυπογράφουν θα επιδιώξουν την υπογραφή πολυμερούς σύμβασης το 2022 ώστε η συμφωνία να τεθεί σε εφαρμογή το 2023. Με δεδομένο ότι όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν υπογράψει τη συμφωνία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να φέρει προς ψήφιση νομοσχέδιο ώστε η διεθνής συμφωνία να ενσωματωθεί στο ενωσιακό δίκαιο.
Παρότι ο εργοδοτικός κόσμος καλωσορίζει τη συμφωνία, θεωρεί πως το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής είναι ιδιαίτερα φιλόδοξο καθώς παραμένουν ανοιχτά σημαντικά τεχνικά θέματα που πρέπει να διευθετηθούν ώστε να μπορέσει να ενσωματωθεί ο νόμος στις χώρες της ΕΕ. Μεταξύ άλλων, είναι απαραίτητο να αποσαφηνισθεί πως ακριβώς θα υπολογίζεται ο διαμερισμός των επιπλέον κερδών μεταξύ των χωρών (πυλώνας 1) και το κατά πόσο το υπάρχον σύστημα των ΗΠΑ για την παγκόσμια φορολόγηση πολυεθνικών (GILTI) είναι συμβατό με τον ελάχιστο παγκόσμιο φορολογικό συντελεστή 15% (πυλώνας 2).
Η επίλυση των εν λόγω τεχνικών ζητημάτων προϋποθέτει ένα στενό διάλογο ιδιωτικού και δημοσίου τομέα ώστε οι νέοι κανόνες να καταστούν λειτουργικοί.
