Χαιρετισμός του κ. Μιχάλη Στασινόπουλου, συν-Προέδρου Επιτροπής Βιομηχανίας και Μεταποίησης του ΣΕΒ, στην εκδήλωση του ΣΕΒ για το «Νέο Πλαίσιο Αδειοδότησης Οικονομικών Δραστηριοτήτων: μια κομβική μεταρρύθμιση για την επιχειρηματικότητα», 23/1/2017

«Το Νέο Πλαίσιο Αδειοδότησης Οικονομικών Δραστηριοτήτων, μια Κομβική Μεταρρύθμιση για την Επιχειρηματικότητα»
Χαιρετισμός του κ. Μιχάλη Στασινόπουλου, συν-Προέδρου Επιτροπής Βιομηχανίας και Μεταποίησης του ΣΕΒ.

Δευτέρα,23 Ιανουαρίου 2017
Γραφεία ΣΕΒ

Κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Αγαπητέ Πρόεδρε του ΣΕΒ,

Αγαπητοί προσκεκλημένοι,

Να ευχηθώ πρώτα απ όλα καλή χρονιά, να σας καλωσορίσω και να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας στην αποψινή μας εκδήλωση

Κυρίες και κύριοι,

Το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για την ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας.

Δυστυχώς, στις διεθνείς κατατάξεις ανταγωνιστικότητας η χώρα μας βρίσκεται σε αποκαρδιωτικά χαμηλές θέσεις, πολύ μακριά από τον κύκλο των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Η δε πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, στο Νταβός, μας κατατάσσει στην τελευταία θέση ως προς τη δίκαιη ανάπτυξη, αυτή δηλαδή που διασφαλίζει οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας.

Το σύνολο των νόμων και κανονισμών για το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι καθοριστικός παράγοντας για τη δίκαιη ανάπτυξη γιατί δημιουργεί τις συνθήκες που είτε θα απογειώσουν είτε θα καθηλώσουν τις επενδύσεις και την δυναμική μιας οικονομίας.

Και αν ο παράγοντας «επιχειρηματικό περιβάλλον» είναι πολύ σημαντικός για οποιαδήποτε χώρα, για μας εδώ στην Ελλάδα της ύφεσης των τελευταίων ετών και της κρίσης, είναι ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική μας επιβίωση.

Η σημερινή εκδήλωση για την αδειοδότηση των οικονομικών δραστηριοτήτων θίγει μια σημαντική πτυχή του συνολικού πλαισίου που προσδιορίζει το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω ότι οι Ελληνικές επιχειρήσεις, ιδίως όσες εκτίθενται στο διεθνή ανταγωνισμό, αντιμετωπίζουν σήμερα επιπρόσθετα μεγάλα προβλήματα, όπως έλλειψη ρευστότητας, υψηλά επιτόκια, υπερφορολόγηση, υψηλό ενεργειακό κόστος, κατάρρευση της εσωτερικής ζήτησης, το γνωστό country risk κ. α.

Φυσικά οι ανταγωνιστές μας από άλλες χώρες δεν αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.

Εάν λοιπόν, σ’ αυτά τα αμιγώς δικά μας προβλήματα, προσθέσουμε και τις χρόνιες παθογένειες που καθιστούν δυσλειτουργικό και γραφειοκρατικό το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα, καταλαβαίνουμε πόσο άνιση και εξαρχής υπονομευμένη είναι η μάχη που καλούνται να δώσουν σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις.

Για να αναταχθεί η οικονομία μας και μάλιστα σε νέες πιο υγιείς βάσεις, θα έπρεπε ήδη προ πολλού να έχουμε αναγάγει τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος σε ζήτημα πρώτης προτεραιότητας. Θα έλεγα μάλιστα σε ζήτημα πρώτης εθνικής προτεραιότητας.

Το οποίο άλλωστε εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από εμάς τους ίδιους.

Αυτό, όχι μόνο δεν έχει δημοσιονομικό κόστος αλλά αντίθετα, επιταχύνει την ανάπτυξη, βοηθάει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ωφελεί τα δημόσια ταμεία, και φυσικά ευνοεί την προσέλκυση νέων κεφαλαίων και την αύξηση των επενδύσεων, ελληνικών και ξένων.

Έρχομαι τώρα στο νέο πλαίσιο αδειοδότησης, επισημαίνοντας εξαρχής, ότι ιδιαίτερα για τη μεταποίηση και τις εξορυκτικές δραστηριότητες οι διαδικασίες αδειοδότησης έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι για άλλους κλάδους, γιατί αφορούν σε δραστηριότητες εντάσεως επενδύσεων, όπου το ρίσκο είναι σημαντικό και απαιτείται μέγιστη προβλεψιμότητα και ταχύτητα εκτέλεσης.

Σε γενικές γραμμές, το νέο πλαίσιο αδειοδότησης που καθιερώνεται με το νόμο 4442/16 κινείται στη σωστή κατεύθυνση.

Θέλω ωστόσο να επισημάνω τα εξής:

1.    Πρώτον, ο νόμος αυτός αφορά κυρίως την άδεια λειτουργίας των επιχειρήσεων. Ειδικά για τη βιομηχανία, η άδεια λειτουργίας έρχεται χρονικά στο τελευταίο στάδιο και αποτελεί ίσως το μικρότερο εμπόδιο. Γιατί προηγούνται άλλα θέματα, όπως οι χρήσεις γης, και οι περιβαλλοντικές και πολεοδομικές αδειοδοτήσεις όπου οι δυσκολίες παραμένουν μεγάλες, παρά τις προσπάθειες βελτίωσης των τελευταίων ετών.
Ακόμα και σήμερα, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές αναχρονιστικές διατάξεις, που καθιστούν μία επένδυση πιο αβέβαιη, χρονοβόρα και κοστοβόρα και ίσως τελικά μη ανταγωνιστική και βιώσιμη. Ο επιχειρηματίας αρκετές φορές όταν τα βάλει κάτω, τελικά δεν επενδύει.

Να αναφέρω μερικά παραδείγματα:

• ένας υπερβολικά μεγάλος αριθμός δραστηριοτήτων εξακολουθεί να υπάγεται σε μία άκρως γραφειοκρατική και ακριβή διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Για παράδειγμα ένα εκκοκκιστήριο βάμβακος ή ένα εργοστάσιο καλωδίων στην Ελλάδα υπάγεται σε καθεστώς περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Στο εξωτερικό – και μιλάω κυρίως για την Ευρώπη – αυτό δεν ισχύει, όπως δεν ισχύει και για δεκάδες άλλες δραστηριότητες, όπου οι επιχειρήσεις επενδύουν και λειτουργούν γνωρίζοντας το πλαίσιο, ενώ φυσικά υπόκεινται σε ελέγχους.

• Επίσης, εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ το αναχρονιστικό καθεστώς της λεγόμενης «όχλησης», που κατατάσσει τις παραγωγικές δραστηριότητες με διαφορετικά κριτήρια από το πλαίσιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
• Αναχρονιστική και γραφειοκρατική είναι και η υποχρέωση λήψης άδειας εγκατάστασης, ένα παντελώς άχρηστο βήμα στο στάδιο αδειοδότησης, κατάλοιπο της εποχής που δεν υπήρχαν καν περιβαλλοντικές άδειες.
• Άλλο παράδειγμα, που αφορά στις εξορυκτικές δραστηριότητες, είναι η a priori υποχρέωση τήρησης συγκεκριμένων αποστάσεων από γειτνιάζουσες χρήσεις, που αγνοεί πλήρως τις εξελίξεις στην τεχνολογία και την επιστήμη.
• Να υπογραμμίσω επίσης την υστέρηση στο Χωροταξικό σχεδιασμό, την απουσία αποτελεσματικής πολιτικής Βιομηχανικών περιοχών και Υπηρεσιών μίας Στάσης.
• Να σας αναφέρω τέλος την εμπειρία από δική μας εταιρεία, όπου για μια επέκταση εργοστασίου με νέες γραμμές παραγωγής και άρα νέες θέσεις εργασίας υπολογίζουμε ότι χρειάζονται στη καλύτερη περίπτωση 2 ½ με 3 χρόνια για την άδεια λειτουργίας. Δυστυχώς, αυτό το μεγάλο διάστημα καθορίζει τελικά το χρόνο ολοκλήρωσης της επένδυσης και συνυπολογίζεται στο ρίσκο της.

2.    Ένα δεύτερο σημείο το οποίο θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι ο νόμος θέτει απλώς ένα γενικό πλαίσιο αρχών, όταν γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στη χώρα μας η απόσταση από τη θεσμοθέτηση ως την εφαρμογή είναι σχεδόν πάντα πολύ μεγάλη.
Όταν πολλά και πολύ κρίσιμα ζητήματα παραπέμπονται σε Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις και σε Προεδρικά Διατάγματα, περιπλέκεται και καθυστερεί η εφαρμογή του νόμου.

3.    Το τρίτο σημείο που έχει ιδιαίτερα σημασία για μας, για την Επιτροπή Βιομηχανίας και Μεταποίησης, είναι ότι, για λόγους που δεν αντιλαμβανόμαστε πλήρως έγινε μια συγκεκριμένη επιλογή σε ότι αφορά τη χρονική σειρά των κλάδων και των τομέων που εντάσσονται στις προβλέψεις του νόμου:
Συγκεκριμένα, με τη ψήφιση του νόμου, σε πρώτη φάση εντάχθηκαν: η βιομηχανία τροφίμων, τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και τα τουριστικά καταλύματα.
Στη συνέχεια, εντός του 2017 θα ακολουθήσουν οι δραστηριότητες logistics και οι εξορυκτικές δραστηριότητες, ενώ η ένταξη του συνόλου της μεταποίησης παραπέμπεται για την 3η φάση, που προβλέπεται να ολοκληρωθεί ως τα τέλη του 2018. Δηλαδή, στην καλύτερη των περιπτώσεων στη μεταποίηση θα επιδράσει από το 2019 και μετά. Λάβετε ακόμη υπόψη πως η σχετική περιβαλλοντική και πολεοδομική νομοθεσία εξετάζονται από άλλα υπουργεία. Ενώ θα έπρεπε όλες αυτές οι αρμοδιότητες να ενοποιηθούν η έστω να εναρμονισθούν, ενισχύοντας το συντονισμό και την αποτελεσματικότητα στην άσκηση της βιομηχανικής πολιτικής.

Πιστεύουμε ότι αυτή η χρονική ιεράρχηση ως προς την ένταξη της βιομηχανίας στο νόμο, όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες και προτεραιότητες της χώρας, αλλά είναι και παρωχημένης αντίληψης, καθώς μοιάζει να υποτιμά το ρόλο της βιομηχανίας και της μεταποίησης στον οποίο τα τελευταία χρόνια όλη η Ευρώπη δίνει απόλυτη προτεραιότητα. Θα είδατε υποθέτω ότι ο στόχος της επαναβιομηχάνισης της Ευρώπης αποτελεί μια από τις 7 κορυφαίες προτεραιότητες του Προγράμματος Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2017.
Εμείς, με όλα μας τα προβλήματα, έχουμε άραγε την πολυτέλεια να παραπέμπουμε το θέμα στο 2019 και βλέπουμε;

Για να μην παρεξηγηθώ, θέλω να τονίσω πως δεν υποτιμούμε καθόλου τη σημασία οποιασδήποτε άλλης οικονομικής δραστηριότητας.
Θέλουμε να υπάρχει ένα σύγχρονο πλαίσιο που να διευκολύνει όλες τις επιχειρήσεις, χωρίς αποκλεισμούς, στην ανάπτυξη και τη λειτουργία τους. Αλλά θέλουμε επίσης να υπάρχει ένα πλαίσιο που να δείχνει ότι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η ενίσχυση της μεταποίησης και της παραγωγικής βάσης της χώρας αποτελούν προϋπόθεση για την διατηρήσιμη ανάπτυξη με δουλειές, καινοτομία και πρόοδο για όλη τη κοινωνία.

Η διεθνής εμπειρία και μελέτες για την κρίση του 2008 δείχνουν κάτι που εμείς εδώ εξακολουθούμε να αγνοούμε:
Ότι οι χώρες με ισχυρή βιομηχανία βγήκαν από την κρίση πιο γρήγορα και πιο εύκολα. Αν η χώρα μας είχε ισχυρή παραγωγική βάση, εάν το παραγωγικό μας μοντέλο δεν ήταν σαθρό, δεν θα βρισκόμασταν σήμερα σ’ αυτήν την κατάσταση. Η κρίση δεν θα ήταν τόσο βαθιά κι επώδυνη, το κράτος θα είχε περισσότερα φορολογικά έσοδα, οι κοινωνικές επιπτώσεις θα ήταν μικρότερες.

Η ένταση και η διάρκεια της κρίσης οφείλεται στο ότι η Ελλάδα εκτός από τα δημοσιονομικά ελλείμματα είχε και ένα χρόνιο έλλειμμα στο εξωτερικό της ισοζύγιο, κυρίως στο εμπορικό.

Μετά από 9 χρόνια ύφεσης είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι η χώρα μας δεν θα βγει με βιώσιμο και διατηρήσιμο τρόπο από την κρίση χωρίς την διεύρυνση της μεταποιητικής παραγωγικής βάσης, χωρίς την αύξηση της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών, χωρίς εξωστρεφή ανταγωνιστική οικονομία που περισσότερο επενδύει, παράγει και εξάγει, και λιγότερο καταναλώνει και εισάγει. Αν δεν διορθώσουμε αυτή τη χρόνια αδυναμία, καμία δημοσιονομική διόρθωση δεν θα είναι διατηρήσιμη.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως η Ελληνική μεταποίηση, παρόλες τις πρωτοφανείς αντιξοότητες, πάλεψε και είναι λαβωμένη, αλλά παραμένει όρθια και σιγά-σιγά ανασυντάσσεται για να κερδίσει μερίδια στις διεθνείς αγορές.

Είμαι απόλυτα πεπεισμένος πως, με τις κατάλληλες πολιτικές κι εφόσον αναγάγουμε πραγματικά και ειλικρινά σε προτεραιότητα τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η Ελληνική παραγωγή κάθε κλίμακας και κλάδου θα ανθίσει, συμβάλλοντας καθοριστικά στη δημιουργία εθνικού πλούτου και ποιοτικών θέσεων εργασίας και βέβαια στη ριζική βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό.

Εμείς είμαστε εδώ, στη διάθεση της Πολιτείας για να δουλέψουμε μαζί και να συμβάλλουμε, με όλες μας τις δυνάμεις, στη σημαντική αυτή εθνική προσπάθεια.

Σας ευχαριστώ πολύ.