Ομιλία του κ. Μιχάλη Τσαμάζ, Προέδρου και Διευθ. Συμβούλου ΟΤΕ, στο Συνέδριο ΣΕΒ με θέμα: «Ψηφιακή Στρατηγική της Ελλάδας: Ο δρόμος για την Ανάπτυξη», 12/5/2017
Κυρίες και κύριοι,Καλημέρα σας,
Ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΒ, σας καλωσορίζω με τη σειρά μου στο σημερινό συνέδριο.
Πιστεύω ότι όσα θα ειπωθούν σήμερα, θα ανοίξουν το δρόμο ώστε όλες οι παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, μαζί, να πάμε την Ελλάδα και την επιχειρηματικότητα μπροστά.
Ζούμε ήδη στην ψηφιακή εποχή.
Συμμετέχουμε στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση.
Μια επανάσταση που αλλάζει τα πάντα. Τον τρόπο που μαθαίνουμε, που εργαζόμαστε, που ζούμε. Τον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και τον εαυτό μας μέσα σε αυτόν.
Κάθε λεπτό, 2,4 δις άνθρωποι είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο.
Νέοι όροι όπως Big Data, Cloud, Artificial Intelligence, γίνονται αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας.
Η ψηφιακή επανάσταση αλλάζει ολόκληρο το οικοσύστημα. Οι χώρες με πλεόνασμα στην υιοθέτηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών είναι οι πρωταγωνιστές του σήμερα και του αύριο.
Όσες χώρες δεν συμμετέχουν στη ψηφιακή επανάσταση θα πάψουν να ανήκουν στα αναπτυγμένα κράτη. Όσες επιχειρήσεις ή πολίτες δεν ακολουθήσουν την αλλαγή, θα μείνουν εκτός εποχής.
Κατά συνέπεια, ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι θέμα επιβίωσης και, σε δεύτερο χρόνο, ανάπτυξης.
Πού βρίσκεται όμως η Ελλάδα σήμερα σε σχέση με τη νέα ψηφιακή πραγματικότητα;
Τα στοιχεία δείχνουν ότι είμαστε πίσω.
Σύμφωνα με τον δείκτη DESI που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είμαστε 26οι μεταξύ των 28 χωρών. Αντίστοιχη υστέρηση επιβεβαιώνεται και από το δείκτη DEOI. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ο ρυθμός ανάπτυξής μας είναι κάτω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και διαρκώς χάνουμε έδαφος.
Πολλοί είναι οι λόγοι που έχουν προκαλέσει αυτή την καθυστέρηση, απουσία εθνικού ψηφιακού οράματος, ο τρόπος λειτουργίας του Κράτους, οι νοοτροπίες, η έλλειψη υπερκομματικών δομών, διαχρονικότητας της στρατηγικής και πλάνου δράσης, η ύφεση, η απουσία επενδυτικών κινήτρων, η διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων; Ίσως όλα αυτά μαζί. Δεν έχει τόση σημασία να σταθούμε στο γιατί είμαστε εδώ που είμαστε.
Μεγαλύτερη σημασία έχει ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αν δεν κάνουμε άμεσα ένα άλμα ψηφιακού μετασχηματισμού.
- Οι κλάδοι της οικονομίας θα ολισθήσουν περαιτέρω σε επίπεδο διεθνούς ανταγωνιστικότητας.
- Δεν θα μπορέσουμε σαν χώρα να παράγουμε καινοτομία, επομένως η ελληνική οικονομία θα διατηρήσει την τωρινή παραδοσιακή της δομή που βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες και την κατανάλωση.
- Το κράτος θα παραμείνει αντιπαραγωγικό, κοστοβόρο, μη ικανοποιητικό προς τους πολίτες.
- Οι πολίτες δεν θα αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες του μέλλοντος και δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις μελλοντικές απαιτήσεις των επαγγελμάτων τους.
- Η Ελλάδα θα συνεχίσει να υφίσταται την συνεχιζόμενη διαρροή σπουδαίων μυαλών (brain drain) η οποία μπορεί σύντομα να καταλήξει μη αναστρέψιμη.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την κρισιμότητα της μετάβασης στην ψηφιακή εποχή. Να καταλάβουμε ότι η αντιμετώπιση του ψηφιακού ελλείμματος της χώρας μας είναι η βάση για μια βιώσιμη έξοδο από την κρίση, πέρα και πάνω από τα μνημόνια. Ότι δεν είναι θέμα ενός κόμματος ή μίας κυβέρνησης. Είναι υπερκομματικό, είναι υπερεθνικό.
Είναι ζήτημα επιβίωσης της χώρας.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να γίνει η Νο1 προτεραιότητά μας.
Η Πολιτεία φαίνεται να το αντιλαμβάνεται. Έχουν γίνει σημαντικά πρώτα βήματα. Να αναφέρω ενδεικτικά:
- Τη Θεσμοθέτηση Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής.
- Την Εκπόνηση Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής με ορίζοντα το 2021. Να σημειώσω εδώ την ανάγκη να οριστούν ποσοτικοί στόχοι και συγκεκριμένα πλάνα δράσης, τα οποία θα συνοδεύονται από αντίστοιχους προϋπολογισμούς.
- Την προώθηση και έγκριση Δράσεων για Δίκτυα Νέας Γενιάς, όπως το έργο rural broadband, για ευρυζωνικότητα στις αγροτικές περιοχές, ή η έγκριση του πλάνου εφαρμογής της τεχνολογίας Vectoring για ταχύτητες σταθερού internet 100Mbps, το extension του rural broadband, και το superfast broadband ,όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον υπουργό.
- Τον νέο επενδυτικό νόμο, που δίνει έμφαση στην καινοτομία και την εξωστρέφεια και στην ενίσχυση κλάδων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
- Την προώθηση των Ηλεκτρονικών Συναλλαγών, για παράδειγμα μέσω του αφορολογήτου.
Όπως είπα, αυτά τα βήματα είναι σημαντικά, γιατί επιβεβαιώνουν ότι σε όλο τον πολιτικό κόσμο, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, υπάρχουν ευήκοα ώτα.
Μπορούν όμως, και χρειάζεται, απαιτείται, να γίνουν πολύ περισσότερα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΕΒ, κατανοώντας την ευθύνη που του αναλογεί, πήρε μια σημαντική πρωτοβουλία: Διαμόρφωσε την ειδική Επιτροπή για την Ψηφιακή Οικονομία, της οποίας έχω την τιμή να είμαι επικεφαλής.
Αποστολή της Επιτροπής είναι η προώθηση της ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας στην Ελλάδα, και η διεύρυνση της χρήσης Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών σε κάθε κλάδο της Οικονομίας μας.
Η Επιτροπή Ψηφιακής Οικονομίας ξεκίνησε το έργο της με την πρωτοβουλία που σας παρουσιάζουμε σήμερα, τη μελέτη με θέμα «Ψηφιακή Στρατηγική για την Ελλάδα».
- Θέλαμε να κατανοήσουμε γιατί είναι αναγκαίος ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
- Να δούμε πού βρίσκεται η χώρα σήμερα.
- Να καθορίσουμε το όραμά μας και τους στόχους για την Ψηφιακή Οικονομία και να ποσοτικοποιήσουμε το εκτιμώμενο όφελος.
- Και το κυριότερο: να εκπονήσουμε τον οδικό χάρτη με τις βασικές πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν τόσο από την Πολιτεία και τις ρυθμιστικές αρχές όσο και από την αγορά – εμάς, τις επιχειρήσεις που εκπροσωπούμε. Να δούμε τι πρέπει να κάνουμε όλοι οι παραγωγικοί φορείς αυτού του τόπου για να μην χάσουμε το τρένο της ψηφιακής εποχής.
Και αυτό γιατί παρά τη θετική διάθεση κα τις καλές προθέσεις, συνήθως η συζήτηση μένει σε θεωρητικό επίπεδο και δεν προχωράμε σε δράση.
Γι’ αυτό, με βάση τη μελέτη, ο ΣΕΒ προτείνει ένα στρατηγικό σχέδιο 4 αξόνων, με συγκεκριμένες δράσεις και μετρήσιμους στόχους.
Πρέπει να δράσουμε άμεσα:
- Πρώτον, διορθώνοντας ή βελτιώνοντας τα βασικά (νομοθεσία, ρύθμιση, διαχείριση προτεραιοτήτων, ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών, ανοιχτά δεδομένα, ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων)
- Δεύτερον, κάνοντας ουσιαστικά βήματα στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση προκειμένου να μειωθούν σημαντικά το διοικητικό κόστος στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και η επιβάρυνση της γραφειοκρατίας για τους πολίτες
- Τρίτον, προωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, με βάση συγκεκριμένες προτεραιότητες που προκύπτουν από την διεθνή πρακτική, όπως το «ευφυές εργοστάσιο», η διασυνδεδεμένη εφοδιαστική αλυσίδα, ο ψηφιακός εργαζόμενος, η εξατομίκευση προϊόντων και υπηρεσιών, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του φυσικού καταστήματος, κοκ.
- και τέταρτον, δημιουργώντας έναν Ελληνικό Ψηφιακό Κόμβο που θα ενισχύσει την ανάπτυξη και την κερδοφορία των επιχειρήσεων τεχνολογίας και θα έχει στον πυρήνα του την ανάλυση δεδομένων μεγάλου όγκου (big data analytics), τη δημιουργία καθετοποιημένων εφαρμογών και την υποστήριξη νέων επιχειρηματικών πρακτικών και μοντέλων. Είναι ίσως η πιο φιλόδοξη πρόταση της μελέτης με σημαντική αναπτυξιακή δυναμική.
Κάτω από αυτούς τους 4 άξονες, προτείνουμε συνολικά 60 δράσεις με βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα υλοποίησης. Μια ολοκληρωμένη, ρεαλιστική ψηφιακή στρατηγική που συμπληρώνει τη στρατηγική της κυβέρνησης.
Τα συμπεράσματα της μελέτης θα παρουσιαστούν αναλυτικά στη συνέχεια του συνεδρίου. Θα παραθέσω ενδεικτικά κάποιες από τις εμβληματικές δράσεις:
- Ταχεία ανάπτυξη των ευρυζωνικών δικτύων Νέας Γενιάς Σταθερής και Κινητής.
- Εφαρμογή της ενιαίας ψηφιακής αναγνώρισης (eID) και καθιέρωση της ψηφιακής υπογραφής.
- Παροχή στοχευμένων και οριζόντιων φορολογικών κινήτρων.
- Απλούστευση του ρυθμιστικού πλαισίου.
- Απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, και στενή διασύνδεση με την παραγωγή, ιδιαίτερα για τις πολυτεχνικές σχολές.
- Εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για το άνοιγμα και τη χρήση των δημόσιων δεδομένων, και μία πολιτική ανοιχτών δεδομένων που διευκολύνει το επιχειρείν.
- Συμφωνίες-πλαίσιο εξωτερικής ανάθεσης (outsourcing) για ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου.
Εάν οι προτεινόμενες δράσεις μας υιοθετηθούν:
- μπορούν να αυξήσουν, μέχρι το 2021, τον εθνικό μας πλούτο επιπλέον κατά 4% ή 7,6 δις ευρώ περίπου,
- να δημιουργήσουμε τουλάχιστον 50.000 νέες, ποιοτικές θέσεις απασχόλησης,
- να βελτιώσουμε δραστικά την ελκυστικότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στη χώρα μας, προσελκύοντας νέες επενδύσεις.
- να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στα ζητούμενα της εποχής, να προσφέρουν νέα προϊόντα και καλύτερες υπηρεσίες στους πελάτες τους, γρηγορότερα, ποιοτικότερα και φθηνότερα, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά τους.
- να βελτιώσουμε το βιοτικό επίπεδο και την καθημερινότητα των Πολιτών ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της δημόσιας Διοίκησης και εξασφαλίζοντας ισότιμη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες όπως η υγεία και η εκπαίδευση καταρρίπτοντας γεωγραφικούς και κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Για να επιτύχει η ψηφιακή στρατηγική, πρέπει να υπάρξει
διακομματική συναίνεση,
- ένας ακομμάτιστος μηχανισμός υλοποίησης και παρακολούθησης που θα υπερβαίνει τους πολιτικούς κύκλους της χώρας, με ενεργό συμμετοχή όλων των φορέων – πολιτείας, αγοράς και ακαδημαϊκής κοινότητας,
- και ένα φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον που θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις.
Δεν είναι δύσκολες προϋποθέσεις αυτές, αρκεί να τις πιστέψουμε όλοι.
Η ψηφιακή στρατηγική πρέπει να λαμβάνει υπόψη της το σύνολο της οικονομίας της χώρας και όχι μόνον τον δημόσιο τομέα και την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική. Γι’ αυτό και μεταξύ των προτάσεων της Μελέτης περιλαμβάνεται και η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου για την Ψηφιακή Οικονομία με την ενεργό συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα.
Ο αγώνας είναι κοινός και αφορά το μέλλον μας. Ο στόχος είναι ένας: να εξασφαλίσει η χώρα τη βιωσιμότητά της και να κοιτάξει μπροστά.
Για να πετύχουμε, πρέπει να συνεισφέρουμε όλοι.
Η δέσμευση, ο βαθμός, η ταχύτητα και ο συντονισμός ανταπόκρισης όλων των εμπλεκόμενων μερών προς την κατεύθυνση αυτή θα κρίνει τον επιτυχή ψηφιακό μετασχηματισμό.
Σήμερα, λοιπόν, καταθέτουμε ως ΣΕΒ σε εσάς τους συνέδρους, την Πολιτεία, τους φορείς και το ευρύ κοινό, τη μελέτη και τα συμπεράσματά της και ανοίγουμε το διάλογο με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Θέλουμε αυτή η πρωτοβουλία να λειτουργήσει ως ξυπνητήρι. Να μας «ξυπνήσει» όλους από τον λήθαργο της πεπατημένης, από την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα κάνοντας ό,τι κάναμε μέχρι σήμερα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει αυτή η χώρα και αυτή η κοινωνία.
Η αλλαγή είναι αναπόφευκτη. Τη φέρνει η νέα ψηφιακή εποχή. Πρέπει να πάρουμε την τύχη στα χέρια μας. Διαφορετικά, στην νέα ψηφιακή εποχή, δεν θα έχουμε καμία τύχη.
Και βέβαια η μελέτη είναι μόνο η αρχή. Θα είμαστε ενεργά παρόντες για την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής και θα βοηθήσουμε με όποιο τρόπο μπορούμε, αναδεικνύοντας συνεχώς τον ψηφιακό μετασχηματισμό σε εθνική προτεραιότητα, και καταθέτοντας ειδικότερες προτάσεις.
Κυρίες και κύριοι,
Το όραμα του ΣΕΒ είναι ξεκάθαρο. Θέλουμε η Ελλάδα να αξιοποιήσει άμεσα και ουσιαστικά τις ευκαιρίες που προσφέρει η Ψηφιακή Οικονομία, ώστε έως το 2021 να αυξήσουμε επιπλέον τον εθνικό πλούτο κατά 7,6 δις και μέχρι το 2030 να ανήκουμε στις ψηφιακά ώριμες χώρες.
Είναι προφανές ότι η χώρα χρειάζεται να κάνει ένα άλμα, για να φτάσει τα επίπεδα των ψηφιακών κολοσσών. Δεν έχουμε την ωριμότητα για να κάνουμε αυτό το άλμα σήμερα ή αύριο.
Μέσα στην επόμενη τετραετία χρειάζονται ρεαλιστικά βήματα και συγκεκριμένη, σαφής στρατηγική για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για αυτό το άλμα.
Αν όλοι, κράτος, επιχειρήσεις, πολίτες, αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί, μπορούμε να βάλουμε την Ελλάδα στον κατάλογο των ώριμων ψηφιακά χωρών.
Πρέπει να το πιστέψουμε. Και να το κάνουμε πράξη.
Μόνο έτσι θα εξασφαλίσουμε το μέλλον της Ελλάδας, το μέλλον των παιδιών μας.
Σας ευχαριστώ
