Δελτίο Τύπου: Θέσεις και παρατηρήσεις του ΣΕΒ για το Σχέδιο Νόμου για την «Αναμόρφωση του Δικαίου του Ανταγωνισμού», 4/1/2011

Ο Πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δημήτρης  Δασκαλόπουλος, σχετικά με τις θέσεις και τις παρατηρήσεις του ΣΕΒ για το Σχέδιο Νόμου για την «Αναμόρφωση του Δικαίου του Ανταγωνισμού» απέστειλε στον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη, την ακόλουθη επιστολή:

«Κύριε Υπουργέ,

Στο σύγχρονο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, οι οικονομίες και κοινωνίες που αναπτύσσονται επενδύοντας και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, είναι αυτές που προωθούν την επιχειρηματικότητα και ενισχύουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων μέσα σ’ ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ανοιχτών και ανταγωνιστικών αγορών.  Βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα των αγορών αυτών είναι να έχουν το Κράτος και ο ιδιωτικός τομέας ευδιάκριτους ρόλους και σαφείς συμπεριφορές.

Ο πιο σημαντικός νόμος που ορίζει τον τρόπο συμπεριφοράς των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της ανοιχτής οικονομίας, ενώ παράλληλα περιφρουρεί τις μεταξύ τους σχέσεις και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τον καταναλωτή, είναι ο νόμος περί Προστασίας του Ανταγωνισμού.  Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο σύγχρονος επιχειρηματικός κόσμος έχει συμφέρον ο νόμος αυτός να εφαρμόζεται αποτελεσματικά.  Ο ανταγωνισμός, εξάλλου, είναι αυτός που, μεταξύ άλλων, ωθεί τις επιχειρήσεις να αναπτύσσονται και να βελτιώνουν τα προϊόντα τους και τις υπηρεσίες τους σε όφελος του καταναλωτή.

Οποιαδήποτε νέα παρέμβαση στο νομικό πλαίσιο του ανταγωνισμού στη χώρα μας οφείλει να ενσωματώνει τις αξίες του Ευρωπαϊκού Δικαίου Ανταγωνισμού , δηλαδή να προωθεί την αντικειμενικότητα, ευθυκρισία και αποτελεσματικότητα, να διασφαλίζει ανεξαρτησία και διαφάνεια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να υπακούει στις αρχές της λογοδοσίας.  Το πλαίσιο νόμου πρέπει να εξασφαλίζει την ανεξαρτησία της αρχής που είναι επιφορτισμένη με το έργο της εφαρμογής του, χωρίς να αφήνει περιθώριο παρεμβάσεων της εκτελεστικής εξουσίας στη λειτουργία μιας ανεξάρτητης αρχής.  Πρέπει, επίσης, να προωθεί την επικέντρωσή της στην εφαρμογή του νόμου, αποκλείοντας ταυτόχρονα κάθε πιθανότητα να εκφυλιστεί η λειτουργία της σε υποκατάστατο πρακτικών κρατικού παρεμβατισμού ή σε πολιτική ελέγχου τιμών. 

Αυτό εξάλλου είναι και το πνεύμα της δέσμευσης που έχει αναλάβει η χώρα μας στο πλαίσιο του Μνημονίου Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (ΜΟΧΠ) στο εδάφιο που προβλέπει την αναμόρφωση της νομοθεσίας του ανταγωνισμού.

Επιπλέον, επειδή μία Επιτροπή Ανταγωνισμού συγκεντρώνει εξαιρετικά μεγάλη εξουσία, η λειτουργία της πρέπει να συνάδει με συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα.  Συγκεκριμένα, πρέπει ιδιαίτερα:

(α)       να διασφαλίζεται το τεκμήριο της αθωότητας των επιχειρήσεων,

(β)       να διαφυλάττεται η φήμη και η εικόνα της εταιρείας που γίνεται αντικείμενο έρευνας και

(γ)        να διαφυλάττεται η συνταγματικώς κατοχυρωμένη δικαστική προστασία των ιδιωτών.

Το παρόν σχέδιο νόμου περιέχει πολλές διατάξεις που δεν συνάδουν με αυτές τις αρχές.  Με ειλικρινή διάθεση συνεισφοράς στον εξορθολογισμό του νομοθετικού πλαισίου του ανταγωνισμού, σας υποβάλλουμε τις κατ’ άρθρο παρατηρήσεις μας με ιδιαίτερη έμφαση στην κρισιμότητά τους.

Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση.

Με ιδιαίτερη εκτίμηση,

Δημήτρης Δασκαλόπουλος»

Σύνοψη ειδικών παρατηρήσεων

Οι βασικές κατ’ άρθρο προτάσεις του ΣΕΒ επί του Σ/Ν για την «Αναμόρφωση Δικαίου του Ανταγωνισμού» έχουν ως βασικό γνώμονα τη θωράκιση της ανεξαρτησίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού και τη διασφάλιση αντικειμενικών και αδιάβλητων διαδικασιών στην εξέταση υποθέσεων και στην επιβολή ποινών.  Ειδικότερα, οι προτάσεις του ΣΕΒ συνοψίζονται ως εξής και σκοπό έχουν:

Α)         Την ουσιαστική ανεξαρτησία της Επιτροπής Ανταγωνισμού έναντι της πολιτικής εξουσίας με προσωπική ανεξαρτησία των μελών της και ενίσχυση του κύρους της.

§         Όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα για όλες τις κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος καθώς και τα μέλη της Επιτροπής να επιλέγονται, να διορίζονται, να λογοδοτούν και να παύονται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής.

§         Για την έκδοση κάθε είδους κανονιστικής πράξης μετά από εισήγηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού (1) να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Ανταγωνισμού και όχι απλώς η γνώμη της, και (2) αυτό να γίνεται με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος και όχι Υπουργικής απόφασης, ώστε να διασφαλίζεται αυξημένος έλεγχος νομιμότητας των πράξεων αυτών και να περιορίζεται ο κίνδυνος ακύρωσης.

§         Ο Υπουργός να μην μπορεί να παρεμβαίνει σε ζητήματα της Επιτροπής Ανταγωνισμού όπως: α) οι προτεραιότητες εξέτασης των υποθέσεων και οι στρατηγικοί της στόχοι, β) οι προϋποθέσεις και διαδικασίες ένταξης επιχείρησης ή φυσικού προσώπου στο Πρόγραμμα Επιείκειας και γ) ο τρόπος υπολογισμού των προστίμων κ.α.

§         Να θεσπιστεί ο διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (Γ.Δ.Α.) και της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Ε.Α.), ώστε να είναι ξεκάθαροι οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες μεταξύ του σώματος που ερευνά, ανακρίνει και εισηγείται την τιμωρία και του σώματος που τελικά αποφασίζει γι’ αυτήν.

Β)        Την αποτροπή της αόριστης ποινικοποίησης τόσο της επιχείρησης όσο και του επιχειρηματία.

§         Να προσδιοριστούν σαφέστερα οι πράξεις που διαμορφώνουν την ποινική παράβαση, να περιοριστούν οι ποινικές κυρώσεις σε σοβαρές παραβάσεις, και να υπάρξει σαφής διαχωρισμός μεταξύ των σοβαρών παραβάσεων (π.χ. τη σύσταση οριζόντιων καρτέλ) και άλλων λιγότερο σημαντικών.

Γ)         Τη διασφάλιση του δικαιώματος δικαστικής προστασίας.

§         Να μην είναι δυνατή η επιβολή ποινής και αυτοτελούς προστίμου σε φυσικό πρόσωπο χωρίς προηγούμενη ακρόαση και χωρίς συμμετοχή του προσώπου στην κυρωτική διαδικασία.

§         Να μην θεσπιστεί αυθαίρετα και αδικαιολόγητα ένα υψηλό κατώτατο όριο προστίμου για τα φυσικά πρόσωπα.

§         Φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν ανάμειξη ή γνώση της παραβατικής συμπεριφοράς της επιχείρησης ή οικονομικό όφελος από αυτή (όπως π.χ. μέλη διοικητικών συμβουλίων που είναι ανεξάρτητα και μη εκτελεστικά) να μην φέρουν εις ολόκληρον εγγυητική ευθύνη.

§         Το βάρος απόδειξης των ισχυρισμών της Επιτροπής Ανταγωνισμού να βαρύνει την ίδια—και όχι να  μετατίθεται στις επιχειρήσεις και να απαιτείται από αυτές να αποδείξουν ότι οι ισχυρισμοί της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι εσφαλμένοι.

§        Η απαιτούμενη ποσοστιαία προκαταβολή προστίμου, που επιβάλλεται για λόγους καθαρά εισπρακτικούς για το δικαίωμα αναστολής εκτέλεσης να είναι σε επίπεδο που να μην περιορίζει ουσιαστικά  την προσφυγή στη δικαστική προστασία.